Woonbeleid politieke partijen loopt sterk uiteen
De programma’s van negen politieke partijen laten grote verschillen zien bij de analyse van de oorzaken van de woningnood en de daaruit voortvloeiende oplossingen. Dit blijkt uit onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw.
Foto: Heras
De partijen aan de linkerkant van het politieke spectrum zien het probleem vooral bij het falen van de markt. Korte termijn winstbejag, speculatie en onvoldoende middelen voor woningcorporaties zetten de toon voor de oplossingen die worden aangedragen. Aan de rechterkant van het politieke spectrum worden juist de belemmeringen voor de markt als knelpunten gezien en worden de oplossingen gezocht bij het wegnemen hiervan. Het voorgestane beleid is echter lang niet altijd ingegeven door het oplossend vermogen voor de woningnood, maar wordt ook sterk bepaald door inkomenspolitieke wensen en overwegingen rond landschap en milieu. Dit concludeert het Economisch Instituut voor de Bouw in de begin oktober verschenen publicatie ‘Woonbeleid in beeld: een analyse van de verkiezingsprogramma’s van negen politieke partijen’.
Iedereen wil meer woningen
De doelstellingen voor de woningbouw verschillen weinig tussen de partijen. Alle partijen willen meer woningen laten bouwen en de meeste zetten in op 100.000 woningen per jaar. De ‘diagnose’ van de problemen verschilt wel sterk tussen partijen, maar is lang niet altijd op feiten gebaseerd. Het belangrijkste misverstand is de gedachte dat er in de achterliggende jaren steeds meer aan de markt is overgelaten en de overheid is teruggetreden. In werkelijkheid zijn de overheidsinterventies op de woningmarkt sterk toegenomen in de laatste zeven jaar. Dit is het sterkst zichtbaar bij de woningbouwprogrammering en de huurregulering. Terwijl voorheen 70% van de nieuwbouw vrij geprogrammeerd kon worden is dit inmiddels ongeveer 35%.
Ook zijn de grenzen van de prijsgereguleerde huursector fors opgetrokken en is de vrije huursector inmiddels nog maar 5% van de huurmarkt. Bij het beleid richting de huursector verwachten sommige partijen veel van extra geld voor de corporaties. Maar de corporaties hebben volgens eigen opgave nu al voldoende middelen om de woningbouw te verdubbelen in de komende kabinetsperiode.
Nieuwe steden?
Een opvallend punt is verder de grote nadruk die sommige partijen leggen op nog meer grote projecten en zelfs hele nieuwe steden. Het is duidelijk dat dergelijke oplossingen geen perspectief bieden voor de huidige generatie woningzoekenden. Vaak is de voorbereidingstijd van dergelijke projecten bijzonder lang. Ook moet worden bedacht dat grote projecten vervolgens in kleine jaarlijkse stukjes worden opgeleverd. Kleinschalige oplossingen aan de randen van steden en dorpen bieden volgens EIB in aanvulling op de bestaande planvoorraad wel perspectief om al in de volgende kabinetsperiode het verschil te kunnen maken.
Partijen die inzetten op pragmatische keuzen in het ruimtelijk beleid, minder stringente eisen stellen aan het betaalbaarheidsbeleid en inzetten op vereenvoudiging van bouwregels hebben de beste papieren om de woningnood effectief te bestrijden in de komende kabinetsperiode.