Ontwerp-Nota Ruimte: 131 grootschalige woningbouwlocaties
Om de woningnood op te lossen worden 131 nieuwe, grootschalige woningbouwlocaties aangewezen, waarvan vier nationaal en 127 regionaal. Dat blijkt uit de Ontwerp-Nota Ruimte die op 26 september 2025 is gepresenteerd door het kabinet.
Foto: Vattenfall en BPD/Bouwfonds Gebiedsontwikkeling.
Naast het aanwijzen van 131 nieuwe woningbouwlocaties staat Nederland voor grote ruimtelijke opgaven op onder meer het gebied van bereikbaarheid, energie, defensie, economie, landbouw en natuur. “We staan als land voor enorme opgaven die vragen om nationale richting en keuzes. Maar de ruimte is schaars en kunnen we maar één keer goed verdelen. Daarbij willen we dat Nederland herkenbaar blijft voor haar inwoners, maar niet alles blijft bij het oude. We kunnen immers niet stil blijven staan. Hierbij telt elke regio, want we hebben alle regio’s nodig bij de opgaven in de fysieke leefomgeving. We schuiven problemen niet zondermeer door naar elders of toekomstige generaties en streven naar een rechtvaardige verdeling van de lusten en lasten”, aldus minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening), bij de presentatie van de Ontwerp-Nota Ruimte. Deze Nota geeft de nationale ruimtelijke keuzes en richtingen voor Nederland voor de periode tot 2050.
Vier thema’s
De Ontwerp-Nota Ruimte ordent de verschillende beleidskeuzes binnen vier samenhangende thema’s:
1. Wonen, werken en bereikbaarheid. 131 nieuwe, grootschalige woningbouwlocaties en ruimte voor de ontwikkeling van kleinschalige en middelgrote woningbouwlocaties. In totaal ruim 1 miljoen woningen tot 2035.
2. Economie en energie. Prioriteit aan de forse uitbreiding en verzwaring van de energie-infrastructuur. Grote energieclusters, zoals de Rotterdamse haven en Chemelot, zijn expliciet aangewezen als ‘van nationaal belang’. Verder dragen ontwikkelingen van Defensie niet alleen bij aan onze veiligheid, maar ook aan regionale economisch kansen.
3. Landbouw en natuur. Zorgvuldig omgaan met het onttrekken van landbouwgrond voor andere functies. Verder biodiversiteit en natuurkwaliteit herstellen, met een focus op meervoudig ruimtegebruik. Bijvoorbeeld door combinaties met ruimte voor de rivieren of oefengebieden van Defensie.
4. Water en bodem. Bodemherstel, dijken versterken, rivieren meer ruimte geven en drinkwaterbronnen beschermen. Zo is Nederland voorbereid op klimaatverandering en zeespiegelstijging, meer neerslag, hitte en droogte, verzilting en bodemdaling.
Wonen, werken en bereikbaarheid
Als we focussen op de bouw- en infrastructuur dan zie we in de Nota vijf onderscheidende ontwikkelstrategieën voor wonen, werken en bereikbaarheid: versterken, initiëren, stimuleren, transformeren en accommoderen (VISTA).
Het kabinet kiest voor Versterken in gebieden die op zichzelf staand minder snel groeien. Hierbij gaat het om de ontwikkeling van wonen en werken, passend bij de maat en schaal van de regio, met behoud en ontwikkeling van voorzieningen. Dit geldt bijvoorbeeld voor Zeeland en Friesland. In specifiek Groningen-Assen, Twente en Zuid-Limburg wil het kabinet een schaalsprong Initiëren. De aanwezige grote steden, bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen bieden daar kansen voor een schaalsprong in economische groei. In gebieden waar de bevolking wel toeneemt, maar de economie een impuls kan gebruiken kiest de overheid voor Stimuleren. In regio’s als Zwolle en Arnhem-Nijmegen wordt daarom ingezet op groei van werkgelegenheid.
Speciale aandacht is er voor de regio Rotterdam-Den Haag, waar Transformeren de strategie is. Hier liggen grote veranderopgaven in het bestaand stedelijk gebied en in het landschap. Het kabinet wil deze regio toekomstbestendig maken, zodat ze weer in de Europese top mee kan doen. In de meest dynamische metropoolregio’s, zoals Amsterdam en Eindhoven, met een sterke groei van economie en bevolking spreekt de Nota van Accommoderen. Deze regio’s blijven motoren van de Nederlandse economie, maar wel in balans met de kwaliteit van de leefomgeving. Hiervoor moeten voorzieningen en infrastructuur meegroeien en is een inzet op betaalbare woningen nodig.
Nieuwe, goed bereikbare woningbouwlocaties
De woningnood is hoog en dit wil het kabinet oplossen. Daarom worden vier nieuwe nationale en 127 regionale grootschalige woningbouwlocaties aangewezen. Daarnaast wordt de ontwikkeling van kleinschalige en middelgrote woningbouwlocaties (waaronder ‘straatje erbij’ en ‘straatje erin’) gestimuleerd in gebieden met een beperktere woningbehoefte, aanvullend op de bestaande voorraad. Ook kan in heel Nederland een wijkje erbij (tot 100 woningen) aansluitend op een bestaande kern gerealiseerd worden, passend in de ruimtelijke context.
De grootschalige locaties liggen in en dichtbij bestaand stedelijk gebied en zijn goed ontsloten met auto en openbaar vervoer. Binnen regio’s vormen stedelijke knooppunten van weg en spoor plekken waar wonen, werken en voorzieningen zich concentreren. Zo worden bestaande infrastructuur benut en kunnen deze efficiënt worden uitgebreid met nieuwe grootschalige infrastructuur.
De Ontwerp-Nota Ruimte kun je hier downloaden.