Proactieve mkb’ers streepje voor in Almere

Tekst: Arie Grevers Foto’s: Kees Stuip

Al is het weer even geleden, toch staan de indrukken van de prijsuitreiking van de MKB INFRA AanbestedingsAward nog helder voor de geest bij wethouder Hilde van Garderen. In haar portefeuille zitten onder meer Stadvernieuwing en Beheer en Onderhoud. Gesecondeerd door Pauline Bos (concern Inkoop en Aanbestedingen) en Peter van den Pol van het team Projectmanagement en Contractvoorbereiding van de afdeling Stadsruimte wil ze graag dieper ingaan op het beleid dat kennelijk in goede aarde valt bij infra-ondernemers in het mkb-segment. Immers zíj hebben destijds de gemeente voorgedragen voor de prijs. De award zal in 2021 door Coronaperikelen niet uitgereikt worden, maar in 2023 hoopt de wethouder weer van de partij te zijn. Mocht de gemeente voorgedragen worden, dan gaan zij en haar team zeker voor de eerste prijs. Niet ondenkbaar, want de gemeente is doorgegaan met de ontwikkeling van een mkb-bewust aanbestedingsbeleid. Zo wordt er – op het spoor gezet door een opmerking van de jury – onder meer gewerkt aan de invoering van een tendervergoeding.

Voorrang

Hilde van Garderen: “Voor ons als opdrachtgever is de voordracht voor de prijs een bevestiging dat we op de juiste weg zitten met ons mkb-bewuste aanbestedingsbeleid. Hiermee zijn we in 2016 van start gegaan. Daarvoor voerden we een beleid dat in het teken stond van ‘kansen zonder voorrang’ voor lokale en regionale bedrijven. Vanaf dat jaar is de slogan veranderd in ‘kansen met voorrang’. Maar we kunnen niet in alle gevallen lokale ondernemers inschakelen. Bij de hele grote werken zullen we tevens een beroep moeten doen op landelijk opererende bedrijven. En ook dan promoten we het lokale mkb door via de uitvraag aan te dringen op inschakeling van bedrijven uit onze stad en haar directe omgeving. We hebben het dan over werken die we verplicht zijn Europees aan te besteden. We moedigen overigens mkb’ers en consortia van mkb’ers wel aan mee te schrijven op de werken boven het drempelbedrag. Dat doen we door de referentie-eisen proportioneel te houden. De inzet van zoveel mogelijk lokale mkb’ers past ook bij onze duurzame agenda. Als een cateringbedrijf of een aannemer elke dag 100 km moet rijden om binnen onze gemeentegrenzen voor ons aan de slag te gaan, dan is er dagelijks voor aanvang van het werk al heel wat CO2 de lucht in gegaan.”

Groslijsten

De afdeling Stadsruimte werkt met een groslijstensystematiek. Wat was de aanleiding? Pauline Bos: “In contacten met ondernemers was de administratieve lastendruk een regelmatig terugkerend thema. Dat is één van de aanleidingen. Bij elke aanbesteding moesten ze bij hun aanbieding telkens weer dezelfde documenten bijvoegen. Dat hebben we in 2015 ondervangen met een heel laagdrempelige groslijstensystematiek. Ze kunnen zich op die lijst plaatsen door eenmalig de vereiste papieren te overleggen. Dat zijn documenten waarover ieder bedrijf behoort te beschikken. Helemaal niet ingewikkeld. Het bedrijf kan dan categorieën kiezen die passen bij zijn specialismen. Daaruit kan onze dienst dan een keuze maken.”

Peter van den Pol vult aan: “De systematiek is ook een soort ranglijst. De bedrijven kunnen punten verdienen als het werk conform onze wensen is uitgevoerd. Hoe hoger de score, des te hoger je positie, waardoor de kans op een volgende uitnodiging toeneemt. We willen toe naar een situatie waarin de bedrijven ook ons kunnen beoordelen door een formulier in te vullen. We verwachten dat die wederkerigheid zal resulteren in gesprekken waarin we gezamenlijk en constructief kunnen werken aan de verbetering van de samenwerking.”

Laagste prijs populair

De aannemers op de groslijsten werken doorgaans onder RAW-bestekken tegen de laagste prijs. Dat is bij Beheer en Onderhoud ongeveer 80 procent van alle werken. De rest is een bpkv-aangelegenheid (beste prijs kwaliteitsverhouding). Wel wordt elke keer de afweging gemaakt hoe het project het best in de markt is te zetten, waarbij ook emvi met bpkv als uitgangspunt een optie is.
Pauline Bos: “We hebben gemerkt dat emvi niet populair is voor bepaalde werken bij met name de kleinere bedrijven onder de mkb’ers. Ze beschikken niet over een professioneel tenderteam om gelikte plannen te schrijven. Ze moeten het er in de avonduren even bij doen. En door die regel ‘emvi, tenzij…’ kreeg je situaties waardoor die wijze van aanbesteden er met de haren bijgesleept werd. Dan maar liever tegen de laagste prijs. Dat is overzichtelijk, voor iedereen duidelijk en geniet de voorkeur bij ondernemers.”

Circulair en duurzaam

Hilde van Garderen: “Wij vinden thema’s als klimaatadaptatie, circulariteit en duurzaamheid belangrijk. Het is mooi om te zien, dat de bedrijven op de groslijsten het een uitdaging vinden om te scoren op deze thema’s. Overigens ook zonder dat we er expliciet om vragen. Het toont aan dat we hier in Almere ondernemers hebben die de ontwikkelingen in de samenleving volgen en proactief inspelen op de wensen van de opdrachtgever. De genoemde thema’s zijn soms het enige criterium. Ik denk bijvoorbeeld aan de twee bruggen op het terrein van de Floriade 2022 (zie kader). Een lokale mkb’er bouwt één van de bruggen. Geweldig dat een Almeerse ondernemer die opdracht heeft binnengehaald.”

Regenboogbuurt

Bij de aanpak van de Regenboogbuurt komen vele lijnen van het onderhoudsbeleid bij elkaar. Er is sprake van bodemdaling, hittestress en wateroverlast. Om daar iets tegen te doen wordt de openbare ruimte in nauw overleg met de bewoners van de wijk compleet nieuw ingericht. Meer groen, minder asfalt is het doel.
Pauline Bos: “Circulaire uitvoering is een belangrijk eis. Dat wil bijvoorbeeld zeggen de bruikbare straatstenen opnieuw inzetten. En net als voor alle projecten waar puin vrijkomt, geldt ook hier de plicht dat af te voeren naar Cirwinn. Dat is een bedrijf in Almere dat van afval weer grondstoffen maakt. Van puin maken ze bijvoorbeeld weer stoepranden.”

Peter van den Pol: “Het werk wordt uitgevoerd in vier fasen. In oktober 2018 zijn we begonnen en in 2022 moet ’t klaar zijn. Bij de uitvraag hebben we specifiek gezegd: mkb schrijf mee, jullie hebben kansen! De criteria om mee te mogen schrijven waren zeer laagdrempelig. De gevraagde geschiktheidseisen waren voor de meeste mkb’ers goed haalbaar. Dusseldorp, een mkb’er en ik geloof zelfs lid van branchevereniging MKB INFRA, heeft het werk gekregen.”
Hilde van Garderen: “Er staat een school in de wijk. Daar hadden ze veel last van hittestress door een compleet betonnen omgeving. Dat is echt prachtig opgepakt. De kinderen van de school hebben meegedacht over het ontwerp. De overlast voor de bewoners is niet gering. Juist daarom is meedenken over het ontwerp van de herinrichting essentieel voor het draagvlak. Niet alleen door de kinderen van de school, maar door zoveel mogelijk mensen uit de wijk. Daar steken we veel energie in. Want ook zij zijn, net als de ondernemers, burgers van onze stad.”

Floriade 2022

Het Floriadeterrein in Almere is een laboratorium voor duurzame en circulaire inrichting van de openbare ruimte. Er mag volop geëxperimenteerd worden. Dat geldt ook voor de ontwikkeling van twee bruggen op het terrein, aldus de provincie Flevoland en de gemeente Almere. Zij hebben drie aannemers uitgenodigd en die gingen voor het ontwerpproces aan de slag met voor hen volstrekt onbekende experts uit disciplines waar ze zelf doorgaans niet zo snel aan denken. Een bijzonder proces dat tot even bijzondere en innovatieve resultaten heeft geleid.

En dat was precies de bedoeling van provincie en gemeente, want in Nederland zijn rond 2040 zo’n 40.000 bruggen aan vervanging toe. Dat vergt tonnen aan grondstoffen en tot 70 miljard euro aan investeringen. De bruggen uit het ‘floriade laboratorium’ – ook de bruggen die het niet hebben gehaald – dienen ter inspiratie voor die enorme opgave.

De ontwerpen van team Reimert Bouw en Infrastructuur kwamen als winnaar uit de bus. Het bedrijf is een mkb’er uit Almere. Beide bruggen zijn voor honderd procent circulair. De zogeheten Beverbrug bestaat uit een auto- en voetgangers/fietsersdeel. Opvallende elementen zijn een pluktuin, een bijenlint en een expositieruimte. De brug krijgt groene randen. Dat wil zeggen een uitgekiend bewateringssysteem zorgt ervoor dat mossen kunnen groeien. Deze houden het water vast en geven de brug een passende groene uitstraling. De brugdelen kunnen, mocht dat nodig worden, elders opnieuw gebruikt worden. Dat is circulair bouwen op het hoogste niveau.
De andere brug is de fiets- en voetgangersbrug. De circulaire materialen zijn in dit geval puin voor het brugdek en oud betonstaal van de leuningen. Aan weerszijden ontbreekt een bruggenhoofd, waardoor de brug het natuurlijke karakter van een plank over een sloot krijgt.

Geannuleerd

Het bestuur van MKB INFRA heeft besloten de uitreiking van de MKB INFRA AanbestedingsAward 2021 te annuleren. Door de coronamaatregelen is er te weinig tijd voor een gedegen voorbereiding. De ondernemers die mkb-vriendelijke opdrachtgevers hebben voorgedragen, zullen bij de start van de voorbereiding van de Award 2023 benaderd worden of zij nog steeds achter hun voordracht staan. De brancheorganisatie zal volgend jaar ter vervanging van de uitreiking een alternatief, publiektrekkend programma presenteren om een brug te slaan naar de uitreiking in 2023.