Handhaving Arbeidsinspectie straatwerk

Als het kan: dan emissieloos en machinaal werken. Foto: De Schans BV.

De Nederlandse Arbeidsinspectie inspecteert dit jaar en 2026 extra bij straatwerk. Het gaat hierbij om fysieke belasting en kwartsstof. Dit heeft al tot een groot aantal stilleggingen geleid omdat er niet machinaal/mechanisch werd bestraat waar dat wel mogelijk was. Naast Oosterbeek, lag bijvoorbeeld ook het werk aan de Nieuwe Markt in het centrum van Deventer dit voorjaar weken stil.

Woensdag 12 maart 2025 hebben de vereniging STRAATWERK Nederland, samen met de Aannemersfederatie Nederland en Bouwend Nederland, een gesprek gehad met de Nederlandse Arbeidsinspectie over de controles die momenteel door de arbeidsinspectie worden uitgevoerd. Die controles vinden plaats op basis van de Arbowet hoofdstuk 5 ‘Fysieke Belasting’, artikel 5.3 ‘Beperken gevaren en risico-inventarisatie en -evaluatie’ en op DME Dieselmotoremissie.

Fysieke belasting verminderen

De Nederlandse Arbeidsinspectie vindt het belangrijk dat de fysieke belasting tijdens werk verminderd wordt, maar ziet dat dit bij stratenmakers nog niet altijd goed gebeurt. Inspecteurs kunnen langskomen op de projectlocaties en het werk zelfs stilleggen als de regels niet goed worden nageleefd.

Bij de controles van de Arbeidsinspectie ligt de nadruk op fysieke belasting en blootstelling aan kwartsstof. Dit zijn gezondheidsrisico’s die bij veel werknemers in de bestratingssector voor gezondheidsschade zorgen. Verder wordt nog steeds veel fysiek zwaar werk handmatig uitgevoerd. Volgens de Arbocatalogus moet bestrating waar mogelijk machinaal worden aangebracht. Handmatig straatwerk is alleen toegestaan onder strikte voorwaarden.

Uitgangspunt altijd machinaal

Uitgangspunt is dat straatwerk altijd machinaal/mechanisch wordt uitgevoerd. Alleen als dat echt niet kan (wat je moet kunnen aantonen), is handmatig straten onder strikte voorwaarden toegestaan. Belangrijk om voor ogen te houden:

• Handwerk mag nooit strijdig zijn met wet- en regelgeving. Dat betekent bijvoorbeeld dat je stenen (één hand) zwaarder dan 4 kg en tegels (twee handen) zwaarder dan 9,5 kg nooit handmatig mag leggen. Dan volgt meteen een stillegging met boete.
• Ook bij handmatig tillen en plaatsen van betonnen trottoirbanden, inritblokken, putten en kolken volgt een stillegging en een boete (voetnoot 113 van de Beleidsregel boeteoplegging arbeidsomstandighedenwetgeving).
• Voer handmatig straatwerk uit volgens de huidige CROW 324, hoofdstuk 3.2, en de Arbocatalogus. Let op: de matrix aanbrengen elementenverharding uit de CROW 324 geldt niet meer, want deze is niet volgens de laatste stand der techniek.

Straatwerkplan

Verder moet er op locatie uiteraard altijd een straatwerkplan zijn met onderbouwing. In het logboek van het straatwerkplan houd je per medewerker een urenregistratie bij over inzet en fysieke belasting en werk- en rusttijden in relatie tot acceptabele fysieke belasting. Zie hiervoor hoofdstuk 4.3 Borging in de praktijk Ad. C van publicatie CROW 324.

STRAATWERK Nederland geeft ten aanzien van de werk- en rusttijden aan:

1. Per dag minimaal twee keer een half uur rust.
2. Per dag minimaal 6 tot 12 keer een korte onderbreking van 5 minuten en maximaal 10 minuten.
3. Taakroulatie, wisselende werkzaamheden.
4. Maximale werkdagen van 6 uur.

Rol van opdrachtgever

Opdrachtgevers mogen volgens de Arbowetgeving geen opdracht voor onnodig handmatig straatwerk geven. Als je straatwerk machinaal kan uitvoeren en in de opdracht staat dat het handmatig gebeurt, dan zal de Arbeidsinspectie het project zeker stilleggen. Ook zal de Arbeidsinspectie handhavend optreden richting de opdrachtgever en coördinator ontwerpfase.

Bron: Volandis