Marker Wadden: Uithangbord voor de infra-sector

De natuur, het klimaat en het milieu. Ze zijn bij de infra-ondernemers in goede handen. Dat wordt ook weer duidelijk tijdens een excursie voor MKB INFRA-leden naar Marker Wadden, een eilandengroep in de Markerwaard die binnen acht jaar door de natuur is geannexeerd. Een Eldorado voor strand-,trek- en diverse watervogels,  gebouwd in opdracht van Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat.

Ontspanning en netwerken

Het is vrijdag 20 september, de jaarlijkse excursie van MKB INFRA, en de zon schittert aan een strakblauwe hemel. We zijn op Marker Wadden, een groep van zeven eilanden in het Markermeer op drie kwartier varen van Lelystad. In totaal is de eilandengroep 1350 hectare groot en is er 42 miljoen kubieke meter zand en slib opgespoten, waarvan het merendeel afkomstig is uit het Markermeer.

Het doel van dergelijke excursie is ontspanning en netwerken, waarbij de leden en passant ook nog iets opsteken. Dit jaar zullen ze een verhaal horen over het ontstaan van dit natuurgebied dat begon met de aanleg van de Houtribdijk, tussen Enkhuizen en Lelystad. Het zou de eerste aanzet moeten zijn voor de inpoldering van het Markermeer. Zover kwam het niet.

Troebel water

Maar de aanleg van de Houtribdijk had wel gevolgen voor de kwaliteit van het water. Bij stormen ‘schuurt’ de watermassa over de kleibodem waardoor fijne slibdeeltjes loskomen en gaan zweven. Voorheen verdwenen die slibdeeltjes richting IJsselmeer, dat vooral een zandbodem kent. Na de afsluiting van het Markermeer kon dat niet meer. In feite was het meer een badkuip van 70.000 ha geworden, die langzaam dichtslibde. Bovendien drong er in het troebele water nog nauwelijks licht door. En dat verstoorde het natuurlijk leven. De biodiversiteit holde achteruit.

Remedie tegen dichtslibben

Door de aanleg van Marker Wadden, waarmee in 2016 is begonnen, wordt het dichtslibben teruggedrongen en de waterkwaliteit verbeterd. Hoe gaat dat in zijn werk?

Er zijn eerst ringdijken aangelegd. In de eerste fase voor vijf eilanden, later voor nog eens twee. Daartoe is de kleilaag voor een deel weggebaggerd. Het zand kwam aanvankelijk uit de IJssel, die in het kader van ‘Ruimte voor de rivier’ verbreed werd. Het meeste zand komt echter uit het Markermeer zelf. Daartoe is een deel van de kleilaag weggebaggerd.  En nu komt het: zuidwesterstormen brengen het slib richting de ringdijk en binnen de omdijkte delen komt het water tot rust en bezinkt het slib. Het water trekt voor een deel weer weg. Met elke storm uit het zuidwesten wordt het Markermeer schoner.

Riet insteken

Van alleen slib en zand bouw je geen eiland. Je hebt plantengroei nodig. Planten die het slib vasthouden. Vijfentwintig meter slib levert uiteindelijke een meter vaste stof op. Dit inklinkingsproces kost tijd. Verloopt het te snel, dan gaat dat ten koste van de hoeveelheid slib die je in de omdijkte delen kunt laten bezinken.

Met een hovercraft zijn vervolgens riet en lisdodde ingezaaid. Dat liep deels uit op een mislukking. De ganzen en andere watervogels aten de jonge plantjes weg. Daarop zijn rietplantjes in de krimpscheuren van het slib gestoken. Dat bleek effectief. Riet is zo geschikt omdat het niet breekt. Bij volle windbelasting draait het zichzelf zogezegd uit de wind.

Verder is er op de taluds een grasmengsel met kruiden ingezaaid om verstuiving te voorkomen.

Natuurontwikkeling dankzij infrabedrijven

De MKB INFRA-leden konden op deze prachtige excursiedag weer eens ervaren hoe belangrijk hun werk is voor samenleving, natuur en klimaat. Dat wisten ze natuurlijk allang. Maar het kan zeker geen kwaad er nog eens op te wijzen dat hun inspanningen leiden tot een beter milieu, tot fantastische natuurontwikkelingsprojecten, tot klimaatverbetering, et cetera. Allemaal zaken die je niet direct associeert met inzet van zware bouwmachines, maar waardoor je wel maatschappelijke doelen realiseert.