“Zorgen dat mkb altijd mee kan doen”

Winnaar MKB INFRA-AanbestedingsAward 2023 gemeente Eindhoven

Tekst: Geert Hilferink – Foto’s: Gemeente Eindhoven, Kees Stuip

Wethouder Mieke Verhees: “Binnen het mkb zit veel innovatiekracht en wij willen graag samen met de markt verduurzamen”

Zeker voor de infraprojecten die Eindhoven aanbesteedt, geldt dat het gros daarvan het aanleggen of herinrichten van straten, wegen en ondergrondse infrastructuur betreft. “Als we bij de aanbesteding van die opdrachten kiezen voor de grote aannemers en zien dat zij vervolgens het werk onderbrengen bij het mkb, kunnen we evengoed zelf die mkb-ondernemer de opdracht gunnen. Die heeft voldoende kennis en kunde in huis”, vult Bas Drijvers, strategisch inkoopadviseur Ruimtelijk Domein aan.

Die visie heeft er mede toe geleid dat Eindhoven het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) heeft ondertekend. Verhees: “Daarmee verbinden we ons aan de afspraak om maatschappelijk verantwoord ondernemen concreet te vertalen in ons inkoop- en aanbestedingsbeleid[YR1] .”

Aandeel in groslijst

Voor de infrawerken die Eindhoven op de markt brengt, werkt de gemeente met een groslijst. “Meer dan 80% van de ondernemingen op die groslijst vertegenwoordigt het mkb. Door bovendien opdrachten niet te clusteren zorgen we ervoor dat het mkb altijd mee kan doen in de aanbestedingen.”

Drijvers benadrukt dat Eindhoven alleen kiest voor het grootbedrijf als de opdracht daarom vraagt. “Bijvoorbeeld bij echt groot onderhoud aan geasfalteerde wegen. Dan zoeken we het liefst een partij die een eigen asfaltcentrale heeft. Dan maakt bijvoorbeeld de controle op de kwaliteit makkelijker omdat de partij die het uitvoert ook verantwoordelijk is voor het asfalt.” Bij projecten waar asfalteringswerk minder dan 40% van het werk uitmaakt, kan het mkb wat Eindhoven betreft prima meedingen naar de opdracht.

Uit handen van wethouder Anne Mulder van de gemeente Den Haag (de vorige Awardwinnaar) ontving wethouder Stijn Steenbakkers namens winnaar gemeente Eindhoven de MKB INFRA-AanbestedingsAward 2023’

Duurzame innovatie stimuleren

In de wijze van aanbesteden houdt Eindhoven als opdrachtgever ook in praktische zin rekening met het mkb. “Door verduurzaming en innovatie mee te wegen in de inschrijving zonder de procedure daarvoor onnodig ingewikkeld te maken, snijdt het mes aan twee kanten. Binnen het mkb zit veel innovatiekracht en wij willen graag samen met de markt verduurzamen. Daarom hebben we ons format voor het aanbesteden versimpeld zodat de inschrijver geen extra werk in de aanbesteding hoeft te steken, maar wel beloond wordt voor zijn duurzame innovaties. Daaraan kennen wij namelijk extra punten toe wat de kans op gunning vergroot”, zegt Verhees.

Zo werd onlangs een weg voorzien van nieuw asfalt waarvan de deklaag uit 70% gerecycled asfalt bestaat. “Als een ondernemer weet dat hij meer kans maakt door te investeren in een duurzame verbetering, zal hij sneller geneigd zijn om die investering te doen. Zo versterken we elkaar, want onze openbare ruimte verduurzaamt ook door toepassing van die innovatie.”

V.l.n.r. Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter MKB INFRA, Peter Remmits, voorzitter jury MKB INFRA Award, Stijn Steenbakkers, wethouder gemeente Eindhoven, Anne Mulder, wethouder gemeente Den Haag, Gerda Quak, directeur bedrijfsvoering Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en René de Koff, wethouder gemeente Rijssen Holten

Uitstoot terugdringen

Het terugdringen van de uitstoot van het materieel dat de infra-ondernemers inzetten, speelt ook een belangrijke rol in het aanbestedingstraject. Drijvers: “Je kunt hiervoor hele zware mki-berekeningen maken, maar daarvoor heb je bijna een wiskundige nodig. Voor ons geldt dat we toe willen naar zero emissie. Daarbij kijken we naar de onderdelen die een groot effect hebben, maar altijd wel met in ons achterhoofd dat iedereen mee moet kunnen in die ambitie.”

In plaats van regels op te leggen, heeft Eindhoven hiervoor samen met de marktpartijen een matrix voor Zero Emissie Bouwmaterieel ontwikkeld. “We hebben onderzocht welk elektrisch materieel er nu al beschikbaar is en ook heel bewust naar de doorgroeimogelijkheden voor bestaand materieel, Dit laatste hebben we vooral gedaan met het oog op de investeringslast voor het mkb.”

Heel veel impact

De verduurzaming van het materieel levert in Eindhoven veel op. “Elektrificering van de bouwplaats zorgt voor een schone leef- en werkomgeving en heeft heel veel impact. Medewerkers van de aannemer hebben minder snel last van hoofdpijn omdat de machines veel stiller zijn. En dat geldt ook voor de bewoners in de omgeving van het werk. Dat is voor ons echt een mooie bijvangst”, zegt Drijvers.

Eindhoven ziet dat de mkb-aannemers de verduurzaming van het materieel serieus en voortvarend oppakken. “Rijkswaterstaat is een stuk minder ambitieus[YR2] . Zij werken met type 3B-machines terwijl de mkb’er waarmee we veel samenwerken met materieel dat voldoet aan de Stage 4 of 5-eisen voldoet. Die zijn substantieel duurzamer en zuiniger.”

Bas Drijvers: “De kracht van mkb’ers is dat ze creatief denken en samen met ons schakelen naar oplossingen”

Unieke uitdaging voor Brabant

De uitstoot van stikstof is volgens Drijvers een ‘unieke uitdaging voor Brabant. “We hebben in onze provincie met industrie en veeteelt twee sectoren die zorgen voor een grote stokstofuitstoot. Eindhoven en buurgemeenten Veldhoven, Best en Uden groeien steeds dichter tegen elkaar aan en de luchtverontreiniging waait vanzelf onze kant op en andersom. Het maakt voor ons de noodzaak om op zoveel mogelijk vlakken de uitstoot tegen te gaan, groter, waarbij we op zoveel mogelijk manieren en niveaus samenwerken. Wij kijken daarbij intern continu naar de vraag of we wel een goede opdrachtgever zijn om die doelen te bereiken. En hoe we samen met de markt aan verbetering en versnelling kunnen werken. De matrix voor Zero Emissie Bouwmaterieel is daar een goed voorbeeld van.”

Ambassadeur

De jury van de MKB INFRA-AanbestedingsAward was zeer te spreken over de inzet van het mkb bij de realisatie van toekomstige duurzaamheidsontwikkelingen door Eindhoven. Ook de ambassadeursrol die de gemeente daarbij in de regio wil vervullen, werd door de jury geprezen. “Wij zijn als gemeente Eindhoven wel gewend om innovaties en onze kennis daarover te delen”, zegt Verhees.

Drijvers laat weten dat er inmiddels al in 104 gemeenten in Nederland masterclasses zijn gehouden, waarin deze aanpak wordt toegelicht. “Recent nog in Amsterdam. Het werkt voor ons, dus waarom zou het voor andere gemeentelijke opdrachtgevers niet werken? Er is vanuit het hele land grote belangstelling, waarschijnlijk mede vanwege de eenvoud van de werkwijze en de simpele manier waarop het lokale en regionale mkb meer kans maakt om mee te doen bij aanbestedingen. Inmiddels zijn er al 25 gemeentes die onze aanpak gebruiken.”

Woningcorporaties ook meenemen

Volgens Verhees hoeft de werkwijze niet beperkt te blijven tot infrawerken. “We willen het graag breder inzetten. Zo  willen we ook met woningcorporaties in gesprek om te kijken of we het ook binnen de woningmarkt kunnen toepassen. De voordelen die wij als opdrachtgever hebben van het samenwerken met mkb-ondernemers, kan een corporatie als opdrachtgever ook hebben.”

Bovendien, zo besluit Verhees, ervaart de gemeente Eindhoven dat het algemeen belang van de stad gediend is bij de betrokkenheid van het mkb. “Als je meer oog hebt voor elkaars belangen en daar rekening mee houdt, wordt de hele gemeenschap daar beter van.”