Wkb gedeeltelijk in werking: en nu?

Tekst: ing. Frank de Groot, met dank aan Hajé van Egmond, Geregeld BV

Foto: Shutterstock.

De inwerkingtreding van enkele artikelen van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is noodzakelijk om de zogenoemde ‘Toelatingsorganisatie kwaliteitsborging bouw’ (TloKB) officieel in te stellen. De TloKB kan daarmee de instrumenten voor kwaliteitsborging toetsen aan de eisen die in het Besluit kwaliteitsborging en in de Regeling kwaliteitsborging zijn vastgelegd. Voldoen ze, dan worden de instrumenten toegelaten tot het stelsel en komen in het landelijke register. Kwaliteitsborgers kunnen vervolgens door een instrumentaanbieder (er zijn er nu vijf) worden erkend om met een instrument te gaan werken.
De artikelen van de Wet en het Besluit die nu in werking treden worden opgenomen in de Woningwet en Bouwbesluit 2012. Als de Omgevingswet volgend jaar in werking treedt dan gaan die regels vanuit Bouwbesluit 2012 en de Regeling bouwbesluit 2012 over naar respectievelijk het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl, opvolger Bouwbesluit), het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl), het Omgevingsbesluit en de Omgevingsregeling. Dan pas treedt ook het stelsel zelf in werking. Tot die tijd is voor vergunningplichtige bouwactiviteiten gewoon nog een omgevingsvergunning onder de Wabo verplicht.

Wat is gevolgklasse 1?

In het Besluit kwaliteitsborging lezen we onder meer welke gebouwen er nu eigenlijk onder gevolgklasse 1 vallen. Want dat zijn de gebouwen die onder de Wkb vallen. Daar is echter nog veel onduidelijkheid over. Vrij vertaald uit het besluit valt een bouwwerk onder gevolgklasse 1 als:

1. het bouwwerk geen rijksmonument is;
2. het bouwwerk alleen ten dienste staat van een gebruiksfunctie als bedoeld in het tweede lid (zie hierna);
3. voor het in gebruik nemen of gebruiken van het bouwwerk geen gebruiksmelding of een vergunning voor brandveilig gebruik is vereist;
4. voor het bouwwerk geen gelijkwaardige maatregel wordt toegepast in verband met constructieve veiligheid of brandveiligheid;
5. bij de bouwactiviteit geen toepassing is gegeven aan NEN 6060 of NEN 6097 (brandveiligheid grote brandcompartimenten) bij het bepalen van de gebruiksoppervlakte van een brandcompartiment;
6. voor het in werking hebben van de inrichting of het mijnbouwwerk waartoe het bouwwerk behoort geen vergunning is vereist onder de Wabo.

Welke gebruiksfunctie valt onder gevolgklasse 1:

1. een niet in een woongebouw gelegen grondgebonden woonfunctie, niet zijnde een woonfunctie voor zorg of voor kamergewijze verhuur, en nevenfuncties daarvan;
2. een woonfunctie en nevenfuncties daarvan, voor zover het bouwwerk een drijvend bouwwerk betreft;
3. een niet in een logiesgebouw gelegen grondgebonden logiesfunctie;
4. een industriefunctie en nevenfuncties daarvan, voor zover het bouwwerk uit niet meer dan twee bouwlagen bestaat;
5. een industriefunctie als nevenfunctie bij een andere gebruiksfunctie, voor zover gelegen in een bijbehorend bouwwerk van niet meer dan twee bouwlagen;
6. een bovengronds gelegen bouwwerk geen gebouw zijnde voor een infrastructurele voorziening bestemd voor langzaam verkeer, voor zover niet gelegen over een rijks- of provinciale weg en met een te overbruggen afstand van niet meer dan 20 meter; of
7. een ander bovengronds gelegen bouwwerk geen gebouw zijnde dat niet hoger is dan 20 meter, met uitzondering van infrastructurele voorzieningen bestemd voor verkeer anders dan bedoeld onder punt 6 en bouwwerken met een waterkerende functie.

Vrij vertaald betekent dit dus dat grondgebonden eengezinswoningen, waterwoningen, grondgebonden logeergebouwen (vakantiehuizen en dergelijke) en bedrijfsgebouwen van maximaal twee bouwlagen onder gevolgklasse 1 vallen. In de infrasector vallen fiets- en voetgangersbruggen met een maximale overspanning van 20 meter en niet gelegen boven een rijks- of provinciale weg, onder gevolgklasse 1. Dat geldt ook voor masten, keermuren, reclamezuilen en dergelijke, die niet hoger zijn dan 20 meter.

Grondgebonden eengezinswoningen vallen onder gevolgklasse 1. Foto: Frank de Groot.

Meldingen

Wanneer u wilt gaan bouwen moet u nu in veel gevallen een vergunning aanvragen bij de gemeente. Met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gaat dit veranderen. Gaat u bouwen dan moet u vanaf 1 januari 2023 voor gevolgklasse 1 (dit kan later worden uitgebreid met een hogere gevolgklasse) een kwaliteitsborger inschakelen die meekijkt of de bouwactiviteit aan de technische regels voldoet. Voordat met de bouw mag worden begonnen moet daarnaast een bouwmelding worden gedaan bij de gemeente. Na afronding van de werkzaamheden moet u een gereedmelding doen. Maar hoe werkt dat?

De bouwmelding
Bij bouwen onder kwaliteitsborging hoeft een initiatiefnemer voor de technische regels geen vergunning aan te vragen, maar moet een bouwmelding worden gedaan. Met de bouwmelding geeft de initiatiefnemer richting gemeente aan op welke locatie een bouwactiviteit uitgevoerd gaat worden en hoe de kwaliteitsborging (wie is de kwaliteitsborger en met welk instrument werkt de kwaliteitsborger) wordt voorzien. Aan de melding moeten verder een risicobeoordeling van de bouwactiviteit en een borgingsplan worden toegevoegd. In de risicobeoordeling is aangegeven welke risico’s er in een bouwplan, de uitvoering en in de omgeving aanwezig zijn, waardoor mogelijk niet aan de bouwtechnische regels wordt voldaan. Het borgingsplan beschrijft de inspecties, keuringen en documenten die tijdens de bouw moeten worden uitgevoerd en verzameld om die risico’s te beperken of te voorkomen.
Een bouwmelding kan worden gedaan via het Omgevingsloket en moet uiterlijk vier weken voor de start van de bouwactiviteit worden gedaan. De bouwmelding wordt gedaan door de initiatiefnemer van de bouwactiviteit of door een gemachtigde. Dit kan de opdrachtgever zijn, maar ook een aannemer, architect of adviseur namens de opdrachtgever. Voor de duidelijkheid: de kwaliteitsborger is onafhankelijk en doet dus nooit de bouwmelding!
De gemeente beoordeelt of een bouwmelding volledig is. Is dat het geval, dan mag na vier weken gestart worden met de bouw. Als u niets meer hoort dan mag ook vier weken na indienen van de melding worden gestart met bouwen. Een bouwmelding is maximaal een jaar geldig. Is binnen een jaar na de datum van de melding niet met de bouw gestart dan moet een nieuwe melding worden gedaan.

De gereedmelding

Door uitvoering van keuringen, inspecties en andere maatregelen in het borgingsplan tijdens de uitvoering kan de kwaliteitsborger na afronding van de bouwwerkzaamheden vaststellen dat er een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat de bouwactiviteit aan de bouwtechnische regels voldoet. Dit oordeel legt een kwaliteitsborger vast in verklaring die hij aan zijn opdrachtgever verstrekt. Naast de verklaring bestaat de gereedmelding uit een formulier met gegevens over de initiatiefnemer en tekeningen en berekeningen van het project. Deze worden samen met de verklaring van de kwaliteitsborger het dossier bevoegd gezag genoemd.
De gereedmelding moet via het Omgevingsloket, uiterlijk twee weken voor ingebruikname bij de gemeente worden gedaan. Zonder gereedmelding is het gebruik van een bouwwerk verboden. De gereedmelding wordt in principe gedaan door de degene die ook de bouwmelding heeft gedaan: de initiatiefnemer of zijn gemachtigde. Ook hier geldt: de kwaliteitsborger doet geen gereedmelding bij de gemeente: hij geeft alleen zijn verklaring af aan de initiatiefnemer.
Werkzaamheden die niet onder de bouwregelgeving vallen, zoals schilderwerk, het plaatsen van de keuken en sanitair en het leggen van vloeren en stofferen van een gebouw, maken geen onderdeel uit van de gereedmelding. Deze werkzaamheden kunnen ook na gereedmelding (nog) worden uitgevoerd en staan het gebruik van een bouwwerk niet in de weg. Veel succes!