Tweede leven voor FIOD-gebouw in Haarlem

Sloopbedrijf C.A. de Groot werkt volgens Verificatieregeling Circulair Sloopproject

Tekst Hans Fuchs
Beeld: Kees Stuip

Een hele waaier aan herbruikbare materialen en grondstoffen haalde sloop- en demontagebedrijf C.A. de Groot het afgelopen jaar uit het voormalige FIOD-kantoor in Schalkwijk-Midden. Het sloopbedrijf uit Alkmaar oogstte onder meer 8.000 vierkante meter tapijttegels, kozijnen, ventilatiesystemen, elektra, boilers, lockers, airco’s, systeemwanden, archiefkasten, hang-en-sluitwerk, dakgrint en zelfs een complete industriële keuken. Daarbovenop oogstte C.A. de Groot aan de Surinameweg in Haarlem allerhande grondstoffen, waaronder betonpuin, aluminium, hardhout, kalkzandsteen, vlakglas en brokken gipswand.
Een deel van de circulair gesloopte materialen keert straks terug in het pand dat voor Rijkswaterstaat wordt omgebouwd tot flexibel en modern kantoorgebouw. De rest wordt verkocht voor hergebruik elders. Afnemers daarvoor vond C.A. de Groot via Insert, de online marktplaats voor circulair geoogste bouwmaterialen waar het sloop- en demontagebedrijf als kernpartner aan verbonden is. Ook via het netwerk van Cirkelstad Haarlem werden materialen uit het FIOD-gebouw verkocht.

Leidraad: oogstrapportage

Het strippen van het FIOD-kantoor nam ongeveer een jaar in beslag, vertelt Rob Veldt: “In april 2021 zijn we begonnen, in april-mei van dit jaar ronden we af. De eerste tien weken werd circulair gesloopt, daarna zijn we gestart met constructief slopen.”
Leidraad voor dat circulaire slopen was een uitgebreide inventarisatie – de oogstrapportage – die voorafgaand aan de renovatiesloop werd opgesteld in samenwerking met Buro Boot, een externe partij. Rob Veldt: “De inventarisatie vooraf is nodig om in aanmerking te komen voor de Verificatie Circulair Sloopproject. Dankzij de inventarisatie wisten we exact welke materialen in het pand aanwezig waren, hoe ze waren gemonteerd en welke kwaliteit ze nog hadden.” Op basis van de inventarisatie zijn ook de afzetmogelijkheden vooraf precies vastgelegd. Rob Veldt: “Traditioneel wordt bij een sloop al meer dan 98% gerecycled; dakbedekking krijgt een tweede leven als grondstof voor asfalt, betonpuin wordt gebruikt als component van nieuw beton. Maar bij circulair slopen spreek je van succes als je alle geoogste materialen en grondstoffen opnieuw kunt gebruiken, dus ook bijvoorbeeld het hardhout dat, verkleind en spijkervrij gemaakt, uiteindelijk verlijmd kan worden tot nieuwe kozijnen.”

Kanttekening

Zelfs de tapijttegels uit het FIOD-kantoor wist C.A. de Groot hergebruikt te krijgen, vertelt Veldt: “Die zien er na twintig jaar in een kantooromgeving misschien niet meer heel fraai uit en zouden voor hergebruik bewerkt moeten worden. Dat zorgt voor extra kosten. Wij vonden er toch afzet voor. Ze worden nu hergebruikt in opslagboxen, waar het er niet toe doet hoe die tegels er uit zien. Daar kunnen ze nog jaren dienst doen.”
Veldt zet een kanttekening bij voorbeelden van circulair slopen die vaak het nieuws halen, zoals het oogsten van airco’s die na tientallen jaren ergens anders een tweede leven krijgen: “Dat tweede leven is dan soms wel heel kort, gezien de totale levensduur van die apparaten.” En ook over deuren die worden verwerkt tot meubels, is Veldt kritisch: “Dat is een leuk verhaal, maar niet genoeg voor de massa.”
Datzelfde geldt voor het één-op-één opnieuw gebruiken van deuren, aldus Veldt: “Dat is mooi voor de particuliere markt, maar die deuren voldoen om te beginnen niet meer aan het Bouwbesluit, dus de toepassingsmogelijkheden zijn beperkt. En ook hier is de schaal te klein.”
De grote kracht van circulair slopen zit volgens Veldt toch vooral in het hernieuwd inzetten van grondstoffen: “Om die reden heeft Insert niet alleen een internetsite met geoogste spullen, maar is ook bezig met initiatieven voor de verwerking van grondstoffen.”

“Circulair slopen vergt extra tijd en aandacht voor vervoer en logistiek van materialen – en een goede hand van kiezen als het om partners gaat.”

De lat voor iedereen even hoog

De renovatiesloop van het voormalige FIOD-kantoor gebeurde onder toezicht van de Stichting Veilig en Milieukundig Slopen (SVMS), drijvende kracht achter de nieuwe Verificatieregeling Circulair Slopen. Veldt: “Met de nieuwe certificatie gaan we van een proces- naar een projectcertificatie. Voorheen was er enkel het vrijwillige certificaat BRL SVMS-007. In Nederland bezitten zo’n 160 sloopbedrijven dat bedrijfscertificaat. De nieuwe Verificatie Circulair Sloopproject is een projectgebonden certificaat en een aanvulling op de BRL.”
De auditor van SVMS die bij het FIOD-gebouw toeziet op de verificatie als Circulair Sloopproject, stelde dat C.A. de Groot het zich in Haarlem niet gemakkelijk maakte. Rob Veldt: “We hebben de lat hier voor onszelf erg hoog gelegd. We hadden het onszelf ook makkelijker kunnen maken.” Precies daar zit volgens Veldt nog ruimte voor beweging naar voren, vindt Veldt: “De branche mag wel wat meer zijn best doen. Er is nu speelruimte. Maar als het circulair slopen marktbepalend wordt, moet het wel slimmer – aan de hand van een norm waarin helder geformuleerd is wat circulariteit werkelijk inhoudt. Gelijke vertrekpunten aan de voorkant, de lat hoog leggen en vooral voor iedereen even hoog, dat is iets waar de overheid voor zou moeten zorgen.”

Tijd aan de voorkant

Ondertussen zijn de voordelen van circulair slopen aan de hand van de nieuwe verificatie evident, stelt Veldt. “Los van de pluspunten op gebied van duurzaamheid, betekent demonteren voor ons: schoner en dus veiliger werken.” En als het gaat om ‘lessons learned’, noemt Veldt ‘tijd nemen aan de voorkant van het traject’: “Bij circulair slopen volgens de verificatie gaat het om het koppelen van vraag en aanbod. Wat je oogst, moet je ook afzetten. Dat vraagt extra tijd om te organiseren.”
En ook op de bouwlocatie vraagt circulair slopen meer aandacht, stelt Veldt: “Je moet wel goed nadenken: hoe verwijder je zaken uit het gebouw? Hoe vervoer je het vervolgens; hoe krijg je het van de verdieping af?”
Veldt verwijst naar de tapijttegels die C.A. de Groot oogstte: “Die hebben we op pallets verzameld, meteen ingepakt, met verreikers van de verdiepingen gehaald en opgeslagen in de kelder van het gebouw. Van daaruit zijn de tegels met een vrachtwagen vervoerd. Dat kan ook zonder die tussenstap in de kelder.”
Naast de eigen werf in Alkmaar huurde C.A. de Groot extra opslag om de spullen uit het FIOD-gebouw te stallen: “Zo hadden we een plek waar eventuele kopers voorbij konden komen.” Het zijn de soms onvermoede consequenties van circulair slopen en de verificatieregeling.
Circulair slopen vergt niet alleen extra tijd en aandacht voor vervoer en logistiek van materialen – ook een goede hand van kiezen als het om partners gaat, is belangrijk. Veldt: “Handelaren zijn geen slopers. Externe partijen die de bouwplaats bezoeken voor bijvoorbeeld het weghalen van systeemwanden of de industriële keuken, hebben geen sloopervaring, geen VCA. Je moet partijen kiezen die dat veilig en vakbekwaam doen. Voor de tapijttegels hebben we dat opgelost door een verhuizbedrijf in te huren. Die mannen weten precies hoe je spullen demonteert en verpakt. Slopen was altijd al: slim denken en doen. Bij circulair slopen is dat niet anders.”