KiK-tool vermindert administratieve lasten

Tekst: ing. Frank de Groot

De KiK-tool is een softwareapplicatie die specifiek is ingericht voor de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Met de tool kan de aannemer de kans op het optreden van een risico tijdens een bouwproces, de omvang van dat risico én de gevolgen vastleggen en beheersen. Met de applicatie kunnen kwaliteitsborgers en aannemers diverse rapportages maken, zoals de risicoanalyse, het borgingsplan, de verklaring en het levert input voor het consumentendossier. Initiatiefnemers (architecten, projectontwikkelaars, adviesbureaus en ingenieurs) kunnen met de KiK-tool (KiK staat voor KOMO instrument Kwaliteitsborging) vanaf de ontwerpfase anticiperen op de kwaliteit die in de opleveringsfase noodzakelijk is. De KiK-tool heeft tevens de mogelijkheid tot een meeleesfunctie voor het bevoegd gezag. Het is aan de opdrachtgever om deze meeleesfunctie open te stellen in de proeffase. Op dit moment werken er zo’n 80 organisaties/personen met de KiK-tool in bouwprojecten. Een veelvoud hiervan heeft interesse getoond.

Risicobeoordeling

Lars Kiebert, operationeel manager KiK, laat zien hoe de tool werkt. “Belangrijk is dat je in de softwareapplicatie kan samenwerken. Je geeft aan wie toegang krijgt tot de applicatie. Het systeem kent op basis van de functies ook de bevoegdheden toe. Zo heeft een kwaliteitsborger andere bevoegdheden dan een werkvoorbereider.”
Bij de start wordt er eerst een project aangemaakt en worden projectgegevens toegevoegd. Denk aan bouwtekeningen en andere documenten. Op basis van het type project – onder de Wkb veelal een woningbouwproject – krijgt de gebruiker alle relevante risico’s te zien. Die zijn gerelateerd aan de voor dat project van toepassing zijnde prestatie-eisen in het Bouwbesluit. Door de koppeling met Bouwbesluitonline / BRISwarenhuis zijn deze eisen altijd actueel. “Daar kunnen ook private eisen van de opdrachtgever aan toegevoegd worden en bijvoorbeeld aanvullende eisen van de gemeente. In de toekomst zou je ook kunnen denken aan toevoeging van bijvoorbeeld eisen voor een BREEAM-certificering of eisen ten behoeve van een verzekering”, aldus Kiebert.
Voor ieder risico geeft de applicatie een standaard impactniveau en de kwaliteitsborger bepaalt daarna de kans. Met de combinatie wordt de hoogte van het risico bepaald. Een laag risico (laag cijfer) kleurt groen en een hoog risico rood. “Uiteindelijk krijgen de gebruikers daardoor goed zicht op alle rode risico’s in een project. Het bepalen van de risico’s is nooit volledig objectief. Door de visuele weergave te bespreken kom je samen tot de beste keuze.”
Al de benodigde acties om de risico’s te beheersen komen in het borgingsplan. Het is uitsluitend de kwaliteitsborger die de risicobeoordeling en het borgingsplan vaststelt. Samen met de keuze voor de kwaliteitsborger en het instrument stuurt de opdrachtgever deze gegevens naar de gemeente: dit is de zogenoemde bouwmelding. Met de melding bouwactiviteit (ofwel bouwmelding) laat de opdrachtgever de gemeente zien op welke wijze wordt geborgd dat het bouwplan aan de bouwtechnische eisen voldoet als het eenmaal klaar is.

Risicobeperking

Een belangrijk taak van de betrokken partijen is vervolgens het beheersen van de risico’s. “Hier is een belangrijke rol weggelegd voor de KOMO-certificatie. Als er producten en/of processen al zijn gecertificeerd op basis van een beoordelingsrichtlijn, dan kan het risico dat bij een bijbehorende prestatie-eis hoort, verlaagd worden. Hierdoor hoeft de kwaliteitsborger zelf minder te controleren”, zegt Kiebert.
“In de KiK-tool zijn alle 430 beoordelingsrichtlijnen voor KOMO-certificering opgenomen en de 5.000 certificaathouders. Er zijn zelfs complete prefab gevels en daken gecertificeerd, waardoor je alleen nog de aansluitingen op de bouwplaatsen moet beheersen. Een verdere stap is het certificeren van een complete woning. Dat kan al voor de houtskeletbouwwoning en de energiezuinige woning. Dat betekent dat je al veel risico’s op groen kan zetten.”
De resterende hoge risico’s – veelal met een rode kleur – worden vertaald in controlepunten tijdens de uitvoering: wie controleert er wat, wanneer en met welke frequentie? Al die controles worden vastgelegd in het systeem, desgewenst aangevuld met foto’s en uiteindelijke geaccordeerd door de kwaliteitsborger.

Kwaliteitsborger

Een belangrijke rol bij de kwaliteitsborging is weggelegd voor de kwaliteitsborger. De KiK-tool is ook voor de kwaliteitsborger de tool om een bouwplan continu te toetsen aan de bouwregelgeving en uiteindelijk bij oplevering een verklaring aan het bevoegd gezag af te kunnen geven dat het project voldoet aan die bouwregelgeving. De kwaliteitsborger is eindeverantwoordelijk voor het borgingsplan en daarmee de inschatting van de controle momenten tijdens de bouw.
Volgens Ton Jans kan de KiK-tool bij juist gebruik de administratieve lasten flink verlagen: “De kosten voor kwaliteitsborging liggen tussen de 0,5 en 1,2 procent van de bouwsom, bij systeembouw nog lager. Indien de aannemer de risico’s zelf aantoonbaar beheerst, heeft de kwaliteitsborger minder werk. Hij hoeft dan voornamelijk te kijken of de risico’s op een adequate wijze zijn geborgd. Het aantal controlemomenten op de bouwplaats kan dan ook omlaag en dat betekent dus ook lagere kosten voor de private kwaliteitsborging. Daarnaast wordt de aannemer ontlast bij het voldoen aan de administratieve verplichtingen. De tool leidt de aannemer stap voor stap door het hele proces. Alles zit in het systeem, dus ook de bouwmelding vooraf en de gereedmelding achteraf. Het systeem genereert ook input voor het consumentendossier en het dossier bevoegd gezag. Deze laatste gaat, inclusief verklaring van de kwaliteitsborger, naar de gemeente.”

Bewijsvoering bouwer

Gelijktijdig met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) en de Omgevingswet wordt ook de aansprakelijkheid van de bouwer aangepast in het Burgerlijk Wetboek. De gewijzigde bewijslast betekent dat de bouwer aansprakelijk is voor gebreken, ook na oplevering. Er is de bouwer veel aan gelegen om de bewijslast te managen. Daarbij helpen de KOMO-certificaten in de KiK-tool. Deze tonen aan dat de juiste producten en de juiste werkwijzen zijn toegepast.
Volgens Jans nemen tot slot ook de faalkosten af: “Mooi voorbeeld is de bouw van een distributiecentrum van 30.000 m2. De hoofdaannemer wilde dit project onder kwaliteitsborging doen. Dat kostte hem € 80.000,-. De aannemer had daarnaast € 320.000,- gereserveerd voor de opleverpunten. Door de kwaliteitsborging bleek er echter bij oplevering maar € 60.000,- nodig te zijn om alle opleverpunten te verhelpen. De besparing was dus € 260.000,-. Trek je daar die € 80.000,- vanaf, dan heeft de aannemer dus alsnog € 180.000,- bespaard. Dit voorbeeld toont aan dat de extra kosten voor kwaliteitsborging zich ruimschoots terugverdienen door lagere faalkosten.”

Wilt u meer informatie of een demo van de KiK-tool? Ga naar https://kik-tool.nl.