Renoveren is vooruitkijken

“Vergelijk je de daken van toekomst met de huidige, dan zal vooral het verschil in uiterlijke verschijning en functionaliteit opvallen.” Marco Matheeuwsen van Casade en initiator van het programma Dakenstroom vervolgt: “Het dak dat we in 2050 nodig hebben voor CO2-neutraliteit, is ons uitgangspunt. In de volgende verduurzamingstap richting 2050 gaan we ook nog de gevels onderhanden nemen. Ramen, kozijnen en metselwerk verkeren nu nog in een goede staat. De renovatie-urgentie was niet zo hoog. Zo kunnen we de kosten van de verduurzaming enigszins spreiden.”

Beide dakaanbieders hebben een werktempo waarbij iedere dag één dak wordt vervangen. De doorlooptijd per woning bedraagt gemiddeld twee dagen.

Verzamelschoorsteen

De daken krijgen flinke overstekken. Hierdoor neemt enerzijds het oppervlak voor zonnepanelen toe en is er voldoende ruimte onder de dakrand voor een eventuele voorzetgevel. Bestaande schoorstenen en andere dakdoorvoeren zijn verwijderd en vervangen door een centrale ‘verzamelschoorsteen’. Deze is uitgerust met voorzieningen waardoor een overstap van de cv-ketel naar balansventilatie in combinatie met warmtepomp geïmplementeerd kan worden zonder noemenswaardige ingreep. Ook andere opties zijn mogelijk. Marco: “Het is sowieso verstandig om – qua energiebron – zoveel mogelijk opties open te houden, want het is goed mogelijk dat je later een andere, meer optimale energiebron wilt benutten. Dus voorsorteren op diversiteit past bij ons beleid.”

Marco Matheeuwsen: “Het is verstandig om – qua energiebron – zoveel mogelijk opties open te houden, want het is goed mogelijk dat je later een andere, meer optimale energiebron wilt benutten”

Geen dakpannen

Om de functionaliteit van het dak ten volle te benutten, komen er op de nieuwe daken geen dakpannen te liggen. De dakvlakken op het zuiden zijn maximaal vol gelegd met zonnepanelen. Op het noorden georiënteerde dakvlakken lenen zich voor sedumbeplanting of andersoortig groen. “Zo krijg je meer biodiversiteit in de gebouwde omgeving en bestrijd je hittestress. Bovendien functioneert het groene dakvlak als waterbuffer, waardoor het rioolstelsel wordt ontlast.”

Eén dakoplossing

Met Dakenstroom is ingezet op de ontwikkeling van één dakoplossing die past op iedere rijwoning met een zadeldak. Vooraf zijn de woningen uit de woningportefeuille van Casade in kaart gebracht. Hiervoor is een programma van eisen opgesteld en de haalbaarheid getoetst. Aansluitend zijn marktpartijen uitgedaagd om op basis van het programma van eisen met de best mogelijke dakoplossing te komen. Een van de speerpunten: een zo efficiënt mogelijk proces.

Bestaande schoorstenen en andere dakdoorvoeren zijn verwijderd en vervangen door een centrale ‘verzamelschoorsteen’.

Dakspecialist Weijerseikhout uit Groesbeek en Coen Hagedoorn Brabocon kregen als ketenpartners de opdracht voor de ontwikkeling, procesbegeleiding en uitvoering toegewezen. Zij hebben samen met Innax, het bedrijf dat energiemanagement verzorgt, inhoud gegeven aan de aanpak. Daarbij is de grootste uitdaging het inrichten en op elkaar aansluiten van alle deelprocessen zodat de uitvoeringstrein van blok naar blok kan blijven doorrijden. Denk daarbij onder meer aan tijdig uitvoeren van maatregelen voor de Wet natuurbescherming, verzwaringen van meterkasten en het elektriciteitsnetwerk door de netbeheerder. En verder het voorbereiden van overleg en afstemming met de bewoners.

Om de functionaliteit van het dak ten volle te benutten, komen er op de nieuwe daken geen dakpannen te liggen.

Industrieel

Coen Hagedoorn Brabocon heeft gekozen voor een mobiel concept. Iedere ochtend komt een vrachtwagen voorrijden met alle benodigde elementen aan boord en de puincontainers voor afvoer van het afval. Met de mobiele kraan van de vrachtwagen kan de bouwer alle benodigde hijsbewegingen uitvoeren en aan het einde van de dag de oude daken en het bouwafval gescheiden weer mee terugnemen. De straat is dan weer helemaal vrij. Alleen de mobiele keet blijft achter. Weijerseikhout heeft eveneens gekozen voor een industriële aanpak. Hun prefab dakelementen zijn snel te monteren waardoor de bewonersoverlast beperkt blijft.

De dakvlakken op het zuiden zijn maximaal vol gelegd met zonnepanelen. Op het noorden georiënteerde dakvlakken lenen zich voor sedumbeplanting of andersoortig groen.

Zonnecoöperatie Dakenstroom

Het programma Dakenstroom combineert reductie van de warmtevraag (isolatie en kierdichting) met een functionele optimalisatie van de nieuwe daken (zon-PV en soms groen). Het dak krijgt een stevig isolatiepakket en wordt vol gelegd met pv-panelen, gemiddeld vierentwintig per woning. Alle dakdoorvoeren zijn geïntegreerd in één doorvoerelement en voorbereid op toekomstige aanpassing van installatie of gevel. Dat is winst qua onderhoud, want al die afzonderlijke doorvoeren zijn onderhoudsgevoelig. Maar de feitelijke winst zit in het totaalplaatje: veertig jaar een onderhoudsarm dak en uiteindelijk een all-electric-installatie.

Marco Matheeuwsen, coördinator duurzaamheid & financiën van woningcorporatie Casade: ““Het dak dat we in 2050 nodig hebben voor CO2-neutraliteit, is ons uitgangspunt.”

De stroom die de vierentwintig pv-panelen per woning leveren is op dit moment veel meer dan een gezin verbruikt. Dat betekent dat er nu nog een fors stroomoverschot is. Terugleveren aan het net is niet echt interessant door de afbouw van de salderingsregeling, aan het net teruggeleverde stroom gaat tussen 2023 en 2031 naar 0 procent. Daarom is de Zonnecoöperatie Dakenstroom opgericht. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de regeling verlaagd tarief, de zogeheten postcoderoosregeling. Leden van de corporatie kunnen vijftien jaar lang profiteren van een korting op de energiebelasting. En die leden dat zijn de huurders die tegen een klein bedrag lid kunnen worden. Ze hebben massaal gehoor gegeven aan een oproep daartoe. Het hele programma Dakenstroom is overigens in samenspraak met de bewoners tot stand gekomen en kan rekenen op een breed draagvlak.

Na vijftien jaar kan de ‘opwek’ op de daken worden aangewend op andere manieren. Denk daarbij aan energie voor de woning en het restant terugleveren aan het net. Ook andere opties zoals bijvoorbeeld een smartgrid of buurtaccu zullen dan wellicht mogelijk zijn. Verder kun je denken aan stroomafname voor bijvoorbeeld elektrische deelauto’s voor duurzaam vervoer.

Lean

Beide dakaanbieders hebben een werktempo waarbij iedere dag één dak wordt vervangen. De doorlooptijd per woning bedraagt gemiddeld twee dagen. Marco Matheeuwsen: “We doen ons best om gezamenlijk tot een zo ‘lean’ mogelijk proces te komen. Het team dakenstroom organiseert het uitvoeringsproces dusdanig, dat ruim voor de dakwerkzaamheden de meterkasten al zijn afgestemd op de komst van de zonnepanelen. Dat betekent ondermeer, dat de netbeheerder de huisaansluiting heeft verzwaard naar een driefasenaansluiting. Verder streven we ernaar dat onze huurders tijdens de ingreep zo min mogelijk thuis hoeven te blijven.”