Strijd tegen wateroverlast met Drainwell
Het water komt steeds vaker met de spreekwoordelijke bakken uit de hemel. Dat kan het rioleringssysteem niet aan. Gevolg: straten staan blank. Infiltratie lijkt de oplossing. Maar hoe doe je dat? Drainvast heeft een systeem ontwikkeld voor de waterpasserende straat. Bovendien presenteert het bedrijf deze maand een nieuwe vinding: Drainwell, voor de afkoppeling van het hemelwater dat via de regenpijpen van de daken komt.
Tekst: Arie Grevers Foto’s: Kees Stuip
Arjan Min en Annemarie Schuiling: “Het ontwikkelingsproces van een innovatief product is boeiend, doet een beroep op je kennis en kunde en werkt een tikkeltje verslavend.”
Een uitvinder, een praktijkgerichte infra-aannemer die graag meedenkt, een bedrijfskundig georiënteerde projectenbegeleider en een gemeentelijk opzichter die het experiment niet schuwt. Vier mensen staan aan de wieg van een samenhangende productenlijn tegen wateroverlast in de bebouwde omgeving. Drainvast heet het bedrijf.
Waterbergingsoplossing
De uitvinder heet Jac van Ham. Voordat hij met Drainvast begon, had hij zijn sporen in de strijd tegen wateroverlast al verdiend met Waterblock, blijvende kunststoffen bekistingselementen voor een bogensysteem in de afzinkbare waterbergingskelders van MBS. Na het afzinken van de kelder stort je het beton voor het kelderdek, waarbij de bekisting ook direct volloopt. Bogen en dek vormen één geheel. Een vernuftige waterbergingsoplossing die aanvankelijk ontwikkeld is voor de glastuinbouw en inmiddels onder tal van pleinen in centra van gemeenten is aangebracht. Egmond aan Zee had in 2006 de primeur. In 2011 heeft de zoon van Jac de verkoopactiviteiten van het product overgenomen.
Annemarie Schuiling: “Het vilt ligt altijd gelijk met de bovenkant van de steen. Ook als de stenen voorzien zijn van een vellingkant. Anders kan de voeg dichtslibben.”
Experimenteren
Samen met Annemarie Schuiling startte Jac in 2012 het bedrijf Drainvast. Zij had bedrijfskunde gestudeerd en bij meerdere bedrijven ervaring opgedaan. Ze regelt de algemene zaken van het bedrijf, begeleidt projecten en is contactpersoon voor de Britse markt.
De aanleiding om het bedrijf op te zetten was eigenlijk het verzoek van George Stokkel, projectleider bij de gemeente Bergen. Hij wilde experimenteren met waterpasserende bestrating bij een reconstructiewerk in een Bergense wijk dat uitgevoerd werd door de gebroeders Min. Arjan Min kende de mensen van Drainvast al van het project in Egmond aan Zee. Met z’n drieën, Jac, George en Arjan, hebben ze de eerste aanzetten gefinetuned tot het systeem dat het uiteindelijk is geworden. In 2013, 2014 en 2016 schitterde het systeem op een verdienstelijke posities in de MKB Innovatie TOP-100. Toen Jac in 2016 op 75-jarige leeftijd het wat rustiger aan wilde doen, heeft Arjan Drainvast overgenomen.
Drainwell (nieuw)
De Drainwell is de jongste loot aan de ‘Drainvast-stam’. Het is een vierkante betonnen put ongeveer ter grootte van een trottoirtegel met een hoogte van 28cm. Een vlakke deksel sluit het putje af. Onder het rooster in de putdeksel staat een vilten filterbakje dat sedimenten en het slib afvangt. Bij de afvoer zit een klikmof voor aansluiting op een draineerbuis of een pijp naar een infiltratievoorziening of buffer.
Ontwikkelingsproces
Terugtreden betekende niet, dat Jac uit beeld was. Eenmaal een uitvinder, altijd een uitvinder. Binnenkort presenteert Drainvast een nieuwe vinding uit zijn koker (zie kader, red.). Meestal gaat het dan zo: Jac komt met het idee en bij de doorontwikkeling is Arjan sparringpartner.
Zo is het ook gegaan met waterpasserende bestrating, waar als gezegd George Stokkel nog intensief bij betrokken was. Het was als snel duidelijk dat er vilt tussen de voegen moest komen. Maar dan begint het pas. Welk vilt is het meest geschikt? Hoe voorkom je dat het vilt het gaat schuiven? Hoe voer je het water onder de bestrating zo snel mogelijk af? Hoe voorkom je het dichtslibben van het vilt? Op al die vragen moesten goede antwoorden komen en dat betekent vaak een ontwikkelingstraject met meerdere cycli van verbeteren, bedenken, maken en testen. Dat kan maanden – en soms jaren – in beslag nemen. Exemplarisch is de ontwikkeling van zoiets eenvoudigs als de vilten voeg. Althans, het lijkt eenvoudig.
Arjan: “We hebben een testbak gemaakt en dan ga je aan de slag. Je probeert verschillende soorten vilt. Tot je een vilt hebt met het beste resultaat. Maar het vilt op zich kan gaan schuiven. Je maakt dan gaten in het vilt, die zich bij het invegen vullen met scherp zand, waardoor het vilt op zijn plaats blijft. Vervolgens moet je nadenken over welke zandsamenstelling het meest effectief is. En zo gaat het steeds verder.”
Arjan Min: “Het lijkt eenvoudig, maar je moet rekening houden met heel veel aspecten. Dat maakt het ontwikkelingstraject zo boeiend.”
Verwerking
Annemarie: “De vilten worden op maat gemaakt. Als er een bestelling komt, vraag ik altijd naar het exacte straatsteenformaat. De lengte is meestal wel duidelijk, maar over de hoogte kan misverstand ontstaan. Hoort de vellingkant erbij of niet? Het vilt ligt altijd gelijk met de bovenkant van de steen. Ook als de stenen voorzien zijn van een vellingkant. Anders kan de voeg dichtslibben.”
Niet alle voegen in het straatwerk hoeven voorzien te worden van een vilten voeg. Arjan: “We gaan eerst uitrekenen hoeveel water de straat moet passeren. Daar rolt een bepaald aantal vilten voegen uit. Daarbij speelt ook de grootte van de stenen een rol. Met kleine stenen heb je per vierkante meter meer voegen dan bij grote stenen. De dikte kunnen we overigens variëren. Hoe dikker het vilt, hoe meer water erdoor kan. Het lijkt eenvoudig, maar je moet rekening houden met heel veel aspecten. Dat maakt het ontwikkelingstraject zo boeiend.”
Drainbrick (op de voorgrond) is een product dat je toepast om water snel af te voeren op plaatsen waar plassen ontstaan als het heeft geregend. Steen eruit, drainbrick erin en het water kan worden afgevoerd naar de ondergrond. Na het herstraten kan de drainbrick ergens anders ingezet worden.
Verband
Annemarie vult aan: “Het verband moet goed blijven. Dat betekent dat je drie keuzes hebt: 100 procent vilten voeg, 50 procent of 25 procent. Zo voorkom je dat je stenen uit het verband lopen.” Het product is ook in te zetten bij machinaal straten.
De samenstelling van de fundering luistert al even nauw. Ook daar zitten heel wat testuren in. De optimale waterbufferende fundering heeft ongeveer 30 procent holle ruimte. Dat bereik je door overlappende gradaties van lava, uitgezeefd beton- of menggranulaat 6/32 met een straatlaag van morene split 2/6.
Drainbrick
Ook over het ontwikkelingsproces van de Drainbrick, een put op steenformaat of in ronde uitvoering, zijn Arjan en Annemarie lyrisch. “Het is puzzelen en telkens vereenvoudigen. Kostenaspecten zijn puzzelstukken. Welk materiaal kies je? En dat heeft weer gevolgen voor het productieproces. Er is altijd weer een nieuw puzzelstukje toe te voegen tot er iets overblijft wat niet meer te verbeteren is. Het ontwikkelingsproces van een innovatief product is boeiend, doet een beroep op je kennis en kunde en werkt een tikkeltje verslavend.”