Urban Mine transformeert slooppuin in nieuw bouwmateriaal

Maarten Postma (l) en Vincent Jansen

Op het terrein van Urban Mine aan de Kruisbaken in Zaandam wordt, verspreid over meerdere hallen, gewerkt aan de verschillende fasen waarin van oud beton de basis voor nieuw beton wordt gemaakt. Operationeel manager Vincent Jansen en bedrijfsleider Maarten Postma vertellen meer over de theorie achter de werkwijze.

Hoogwaardig terug in de keten

“We oogsten beton uit zowel civiele projecten als uit sloopprojecten via sloopbedrijven in de regio. Daarbij zijn we ook bereid om het slooppuin te kopen, wij gebruiken het immers als grondstof voor de materialen die wij uiteindelijk weer verkopen. We recyclen 100% betonpuin waarbij we het niet downgraden, maar juist upgraden zodat het hoogwaardig weer de keten in kan”, zegt Jansen.

Belangrijke ambitie van Urban Mine is het herhaaldelijk hergebruik van beton mogelijk maken. Postma: “Denk verder dan alleen een tweede leven. Dus niet slopen, breken en als fundatiemateriaal onder een weg gebruiken, maar steeds opnieuw gebruiken als beton in gebouwen. Wordt dat gebouw na veertig of vijftig jaar gesloopt, kunnen we het weer opnieuw hoogwaardig recyclen. Dat is het voordeel van circulair beton, je kunt het altijd opnieuw inzetten zonder dat het inboet aan kwaliteit.”

Breken, zeven en raffineren

Voor dat hoogwaardig hergebruik van beton heeft Urban Mine een eigen proces van breken, zeven en raffineren ontwikkeld. Daarin worden grind, zand en cement van elkaar gescheiden. “Met die circulaire grondstoffen kunnen we vervolgens nieuw circulair beton maken.

Beton dat minimaal dezelfde kwaliteit en certificaten heeft als traditioneel beton. “We kunnen het bovendien voor een marktconforme prijs in de markt zetten en bieden de markt daarmee een betaalbaar duurzaam alternatief”, zegt Postma, die toevoegt dat het Urban Mine KOMO beton gemiddeld een MKI van €3,96 heeft. “Afgezet tegen een MKI van €17,88 die een gemiddeld betonmengsel in Nederland heeft, biedt ons circulair beton de mogelijkheid om de impact van gebouwen en infrawerken op het milieu aanzienlijk te verlagen.”

DNA van oogstbeton

Voordat het betonpuin door de slopers naar Urban Mine gebracht kan worden, wordt eerst de kwaliteit ervan geïnventariseerd. Jansen: “Op basis van boorkernen uit het beton maken we een visuele en technische analyse van het beton. Met hoogwaardige en specialistische technieken kunnen we het DNA van het beton vaststellen en zorgen dat we zeker weten dat we goed oogstbeton krijgen.”

De grote brokken betonpuin van verschillende kwaliteit worden rechtstreeks van de oogstlocatie naar Urban Mine afgevoerd. “Deze brokken worden hier overdekt opgeslagen en per oogststroom voorgebroken. Daarbij worden de grote brokken verkleind zodat ze vervolgens gezeefd kunnen worden. Via een aantal scheidingstechnieken worden alle betonvreemde materialen uit het betonpuin verwijderd.”

Smart Liberator

Daarna begint het daadwerkelijk scheiden van de grondstoffen van beton. “In de Smart Liberator die we hebben ontwikkeld, worden grind, zand en cement van elkaar bevrijd. Hiervoor maken we gebruik van de eigenschappen van de grondstoffen in beton. Zo wordt het grind meteen gescheiden met behulp van een zeef. Met dit proces houd je schoon grind over wat we onder de naam Freegravel op de markt brengen”, zegt Postma over dit deel van het scheidingsproces.

In een volgende stap wordt de mix van zand en cement in de Smart Refiner geraffineerd. In de Smart Refiner wordt eerst het zand van het cement gescheiden. “Dit zand noemen we Freesand”, zegt Postma. Vervolgens worden de overgebleven cementfracties in twee types cement gescheiden, namelijk een grove en een fijne. “Die bieden we onder de namen Freement coarse en Freement fine als grondstof aan voor de productie van beton, maar we kunnen er ook zelf nieuw beton mee maken.”

Aan die productie van het circulair beton ging overigens veel rekenwerk vooraf. “Onze betontechnoloog moest als een soort sterrenchef op zoek naar de beste verhoudingen en samenstelling om tot het beste resultaat te komen. Dat vergt tijd en was een kwestie van veel testen in ons laboratorium”, vult Jansen aan.

Voordeel in aanbestedingen

Het 100% circulair beton van Urban Mine biedt aannemers niet alleen een duurzaam alternatief voor traditioneel beton, het kan ook concurrentievoordeel opleveren bij aanbestedingen. “We zien steeds vaker dat duurzaamheid en circulariteit een grote rol spelen in aanbestedingsprocedures, vooral bij de overheid. Ons circulaire beton biedt dezelfde kwaliteit als traditioneel beton en levert bovendien een CO2-besparing tot 80%”, zegt Jansen.

Dat heeft mede te maken met de energieneutrale verwerking van het betonpuin. “We hebben op de daken van de gebouwen hier 19.000 vierkante meter zonnepanelen liggen. Het betonpuin dat we oogsten komt van slooplocaties binnen een straal van 30 kilometer dus hoeft niet over lange afstanden getransporteerd te worden. Door het beton en de grondstoffen ook weer regionaal aan te bieden, blijft de impact op het milieu beperkt.”

Natuur als bron is eindig

Het winnen van grondstoffen voor nieuw beton uit bestaand beton betekent dat er veel minder zand en grind gewonnen hoeft te worden. Postma: “We zien nu al dat de prijzen van grind snel kunnen stijgen als de waterstand in bijvoorbeeld de Maas heel laag staat. Dan kan er minder grind tegelijk uit de bodem worden gehaald omdat de schepen anders te diep komen te liggen. Bovendien zijn de natuurlijke grondstoffen niet onuitputtelijk en wordt het gebruik daarvan in de komende decennia steeds verder gelimiteerd.”

De beschikbaarheid van bestaand beton biedt volop kansen. “Na water is beton het meest gebruikte materiaal op aarde. Wij hebben de stad als bron en hoeven ons over grondstoffen dus geen zorgen te maken. Zolang het maar wordt aangevoerd dus we zoeken continu naar sloopaannemers waarmee we een samenwerking kunnen aangaan.”

Groei naar tien locaties

Nu de cirkel van Urban Mine in Zaandam rond is en van betonpuin circulair nieuw beton gemaakt kan worden, is het tijd voor de volgende stap. “We zijn op zoek naar meer locaties en willen binnen vijf jaar groeien naar tien vestigingen verspreid over het land. De kracht van ons concept wordt voor een belangrijk deel bepaald door de regionale aanwezigheid van enerzijds oogstlocaties en anderzijds de mogelijkheid om het beton of de grondstoffen daarvoor over korte afstanden te kunnen leveren. Daarom is voor ons een locatie aan het water ook een must”, zegt Jansen.

Om te helpen bij die groei verbond het ABN AMRO Sustainable Impact Fund zich onlangs aan Urban Mine. “Zij gaan ons helpen om de groeiambities waar te maken en verder te investeren in de productie van circulair beton. Samen met de sloopaannemers kunnen we die transitie versnellen.”