Efficiënter, goedkoper en minder uitvallers
Talentcheck is ontwikkeld in Oostenrijk. Het is een effectieve methode om jongeren te helpen bij hun beroepskeuze. Verleden jaar zijn er in Vlaanderen, Italië en Denemarken eveneens Talentcentra voor het testen van start gegaan. Is Nederland ook rijp voor een gedegen beroepskeuzetest gebaseerd op wetenschappelijke inzichten? En wie neemt het voortouw?
Foto: Foto Fisher
Volgens cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) van het ministerie van OCW zijn verleden jaar 8080 havo-4 leerlingen overgestapt naar het MBO. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2020. Het imago van het mbo blijkt behoorlijk verbeterd. Men beschouwt het MBO steeds meer als een positieve keuze. Dat is een goede ontwikkeling en dat biedt jongeren meer vrijheid om zonder druk van ouders en omgeving hun hart te volgen en te kiezen voor een opleiding die volgens hen beter past bij hun aanleg, talent en voorkeur.
Maar wat als je de jongeren vooraf een beter inzicht in hun kunnen verschaft? Dat kan en dat is in het Oostenrijkse Steiermark al sinds 2016 staande praktijk. Zo’n acht jaar geleden maakte de Wirtschaftskammer Oostenrijk (WKO) van deze deelstaat zich op grond van demografische ontwikkelingen – een vergrijzende, krimpende bevolking – zorgen over de aanwas van jongeren op de arbeidsmarkt. Belandde het aanwezige talent wel op de plek waar het ’t beste tot zijn recht kwam? En verliep het proces van beroepenkeuze wel optimaal? Deze vragen leiden tot de oprichting van het Talentcenter in Graz, waar leerlingen van 13 tot 15 jaar zich kunnen laten testen om erachter te komen wat ze willen en waar ze eigenlijk goed in zijn.
Demotivatie en schoolmoeheid
Het wisselen van opleiding door een verkeerde keuze heeft, los van de kosten die daarmee gemoeid zijn, ook dramatische gevolgen voor de samenleving en de jongeren zelf. De jongeren die één of meerdere keren van studie wisselen, voordat ze op het juiste beroepspad zitten, verliezen kostbare jaren. En al dat gewissel van opleidingen leidt vaak tot demotivatie en zogenaamde schoolmoeheid, waardoor het risico op uitval toeneemt.
Wetenschappelijke basis
In nauwe samenwerking met de Universiteit van Graz, die garant staat voor een wetenschappelijke basis van de methode, werd een programma samengesteld met 48 toestellen, waarmee de leerlingen op talenten en vaardigheden getest worden. Denk aan de motorische kwaliteiten als oog-, hand- en voetcoördinatie, cognitieve vaardigheden als logisch denken en spreekvaardigheid en ten slotte meer algemene, beroepsrelevante vaardigheden als concentratievermogen en organisatietalent. Het Talentcenter ontvangt jaarlijks ongeveer 7500 leerlingen. Dat komt overeen met 75 procent van de leerlingen in de leeftijd van 13 tot 15 jaar in Steiermark. Als de jongere het testparcours heeft doorlopen, gaat een team experten de resultaten analyseren. Elke leerling krijgt aansluitend een rapportage op maat van gemiddeld zeventien pagina’s die hij of zij via de website met een persoonlijk wachtwoord kan raadplegen. Blijkt een leerling een talent voor ambachtelijk werk te hebben, dan wordt hem of haar een reeks van beroepen voorgeschoteld waarin zijn specifieke talent gevraagd is. Ze kunnen vanuit de online-rapportage direct doorklikken naar de betreffende beroepen voor meer informatie.”
Foto: Talentcenter Graz
Leerling betaalt 15 euro
Oostenrijkse scholen erkennen inmiddels de meerwaarde van de beroepsoriëntatie. En om de kosten hoef je het niet te laten. Deze bedragen maar 15 euro per leerling. De WKO, een organisatie die het midden houdt tussen MKB Nederland en de Kamer van Koophandel, legt het verschil bij. Alle Oostenrijkse ondernemers zijn verplicht aangesloten bij de WKO en betalen een contributiebijdrage. De ondernemers, met name uit het midden- en kleinbedrijf, profiteren van de effectieve beroepsoriëntatie, die ook beroepen die wat minder bekend of zichtbaar zijn, onder de aandacht van de leerlingen brengt.
Vooroordelen
Ook in Oostenrijk is het niet goed gesteld met het imago van het ambacht. Ook hier vooroordelen en verwachtingen van ouders, die medebepalend zijn voor de voorkeuren van leerlingen en hun uiteindelijke keuze. Maar, deze verwachtingen zijn tegelijk ook oorzaak van verkeerde keuzes, waardoor een leerling na het eerste jaar toch nog wil wisselen van studie.
Onbekende talenten
Het gebeurt regelmatig dat de mensen van het Talentcenter kwaliteiten bij jongeren boven water halen, waarvan ze zelf nog geen idee hadden. En dat leidt niet zelden tot een passende beroepskeuze.
Inmiddels zijn er naar Oostenrijks voorbeeld ook Talentcenter gestart in Italië, België en Denemarken. Wanneer zien we het eerste Talentcenter in Nederland?