Dynamisch Op Weg!

Tekst: Arie Grevers, Fotografie: Kees Stuip en Sallandse Wegenbouw

Dynamisch op Weg is een werk-leerbedrijf waar jongeren die overal buiten de boot zijn gevallen onder begeleiding een kans krijgen te werken aan een toekomst met een baan. Het prachtige, ongecompliceerde, goedkope en effectieve initiatief van Sallandse Wegenbouw dreigt te sneuvelen als politieke bestuurslagen er niet in slagen financiële middelen vrij te maken.

Waarde toevoegen. Dat staat hoog in het vaandel bij alle activiteiten van Sallandse Wegenbouw in Haarle (gemeente Hellendoorn). Dat geldt ook zeker voor het vernieuwende initiatief het werk-leerbedrijf Dynamisch op Weg (DOW).

DOW is voortgekomen uit onvrede over de effectiviteit van regelingen (onder meer social return on investment (sroi) en PSO), die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan zouden moeten helpen én uit de behoefte om structureel iets te doen voor leerlingen die buiten de boot vallen, hetzij door eigen toedoen of door bureaucratische overkill.
Het initiatief past heel goed bij het inclusieve personeelsbeleid dat Johan Middelkamp, directeur van Sallandse Wegenbouw, al decennialang praktiseert. Niet voor niks was het bedrijf de eerste aannemer die het PSO-certificaat mocht ontvangen. De Prestatieladder Socialer Ondernemen is een wetenschappelijk onderbouwd keurmerk van TNO met als doel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen.

Maar wat is er niet goed aan PSO en Sroi?

Johan: “Wij hebben hier via Sroi een jongen gehad uit de bijstand. Hij voelde zich thuis en dankzij een deskundige begeleiding kon hij prima meekomen. Na drie jaar loopt het contract af en dan moet je kiezen: óf je biedt ‘m een vast dienstverband aan óf hij moet een half jaar plus één dag het bedrijf verlaten, waarna je hem opnieuw een contract aan kunt bieden. Een vast contract is natuurlijk het mooiste, maar je weet dat begeleiding noodzakelijk blijft. En als het een vaste aanstelling wordt, dan telt de werknemer niet meer mee in de PSO-score voor sociaal ondernemerschap. Dus als je het goed doet, word je bestraft. Zo hoort het wat ons betreft niet te gaan.”

Johan vervolgt: “De sroi-regeling is sowieso niet gericht op continuïteit. Voor de duur van het project kan de medewerker met afstand tot de arbeidsmarkt blijven – het zogenaamde draaideur effect. Hij of zij komt in feite geen stap dichterbij een aanstelling met perspectief.”

Ook trekken Kim en Johan Middelkamp zich het lot van de nuggers aan, de niet-uitkeringsgerechtigden. Kim is Johans dochter en binnen het bedrijf verantwoordelijk voor New Business. De schattingen van het aantal nuggers lopen uiteen van 80.000 tot 200.000 mensen.

Het is voor deze groepen van met name jongeren dat werk-leerbedrijf Dynamisch op Weg (DOW)  vier jaar geleden van start ging.

Afspraken op basis van vertrouwen

Johan kwam in 2019 in contact met Hans Bonten, directeur van De Kern, een stichting voor maatschappelijke dienstverlening. Een half A-4tje was genoeg om de hoofdlijnen van de samenwerking waarbij ook ROC Twente aanschoof, vast te leggen. En daarmee gingen de partijen onder het motto ‘Gewoon Doen’ aan de slag. Een contract of dergelijke kwam er niet aan te pas. Vertrouwen was en is de basis.

Kim: “Er is geen business-model. De mensen kunnen zichzelf aanmelden of door anderen gewezen worden op ons werk-leerbedrijf. Het gaat met name om jongeren die niet succesvol zijn op school of statushouders die geen Nederlands spreken. Deze mensen willen we arbeidsfit maken en uitzicht bieden op een baan of beroepsopleiding. Daarna heb je voor honderd procent baangarantie. Eigenlijk hadden we een vliegende start en dat komt mede doordat we een subsidie van twee ton mochten ontvangen via MKB Idee. De Kern kon meteen een medewerker in ons bedrijf detacheren.”

Johan: “De meeste jongeren die zich aanmelden, hebben een rugzakje. Maar daar vragen we niet naar. Ze gaan gewoon direct aan de slag bij ons op de werf. In de werksituatie groeit het onderlinge vertrouwen en als ze dan behoefte hebben om over hun problemen te praten, dan staan we daar natuurlijk voor open. Verder mogen ze zolang blijven als ze dat zelf nodig vinden. Voor de één is dat twee weken en voor de ander een jaar. Belangrijk is dat ze bij ons mogen ontdekken waar ze plezier in hebben, want daar ben je doorgaans het beste in. We leiden dus niet op voor het infravak. Als je aan het spoor wilt werken of in een fabriek, dan zoeken wij daar via ons netwerk een passende werkgever bij. Bevalt het niet dan kun je altijd terugkomen. We denken in competenties, niet in diploma’s.”

Van links naar rechts: Kim Middelkamp en Johan Middelkamp. “Stop met de bureaucratische rompslomp en kijk naar wat je kunt verdienen met elkaar.”

Stop de bureaucratie

Inmiddels hebben in vier jaar tijd tachtig jongeren deelgenomen aan het DOW-programma. Maar liefst 75% van hen hebben een baan gevonden of zijn weer naar school gegaan. Dynamisch op Weg (DOW) blijkt te werken.

Kim: “Het kost ons een dag per week en op jaarbasis in euro’s ongeveer anderhalve ton. We doen dit omdat we het leuk en zinvol vinden. Het past bij onze visie. We hoeven er niet aan te verdienen, maar de grens van wat het mag kosten is bereikt.”

Johan: “Bij de branches hoeven we niet aan te kloppen, want Dynamisch op Weg is brancheoverstijgend. We kunnen onmogelijk bij al die branches onze hand ophouden.”

Onderzoek van Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) wijst uit dat de initiatiefnemers van DOW tegen lage kosten heel effectief een maatschappelijk probleem oplossen. Johan en Kim verwachten daarvoor zo langzamerhand erkenning en wat meer financiële steun vanuit de politieke bestuurslagen. Afgezet tegen andere initiatieven doen ze het gewoon goed.

Johan: “Ik geloof niet dat ik overdrijf als ik zeg dat we de samenleving met ons initiatief zeker drie ton op jaarbasis besparen. Stop met de bureaucratische rompslomp en kijk naar wat je kunt verdienen met elkaar. Dan heb ik het nog niet eens over de impact op de thuissituatie als zo’n jongen of meisje een baan krijgt. De jongere hangt niet meer de hele dag thuis op de bank, maar verdient een behoorlijk inkomen en kan een toekomst opbouwen. En daar doen we het uiteindelijk voor.”

Financiële steun noodzakelijk

De problematiek omtrent de financiering waar Johan en de zijnen mee worstelen is breed uitgezet. Dit voorjaar zal duidelijk worden of het DOW-initiatief wordt voortgezet. Als de gemeenten, provincie of rijksoverheid het belang niet inzien van het prachtige initiatief, dan is dat behalve een grote schande ook het einde van Dynamisch op Weg.