Natuurinclusief woonconcept met tuin
Hoveniersbedrijf GesselGroen ontwierp vijf concepttuinen voor een nieuw duurzaam bouwconcept. De tuinen moesten natuurinclusief zijn en elk een eigen sfeer en karakter krijgen. Dankzij hulp van NL Greenlabel heeft het hoveniersbedrijf vijf unieke, duurzame ontwerpen gemaakt, allen voorzien van het NL Tuinlabel A.
Tuinconcept ‘de harmonieuze watertuin’. Illustratie: Hoveniersbedrijf GesselGroen.
Met het bouwconcept ‘De toekomstbestendige woning’ wil bouwbedrijf Heijmans een nieuw type duurzame woningen op basis van houtskeletbouw lanceren. Deze zogeheten Horizon woningen zijn volledig CO2-neutraal én natuurinclusief. Daar hoort ook een duurzame tuin bij. Om de duurzame ambities te kunnen realiseren, is enkele jaren geleden door het bouwbedrijf een partnerschap aangegaan met NL Greenlabel. Naast kennisdeling leveren zij ook de bewijslast die nodig is om de duurzame ambities te kunnen staven. Door al bij de gebiedsontwikkelingen naar een NL Gebiedslabel A-score te streven, wordt aangetoond dat er op thema’s als biodiversiteit, gezondheid en klimaatadaptatie een werkelijke bijdrage wordt geleverd.
Concepttuinen
“Om toekomstige bewoners te inspireren het natuurinclusieve bouwconcept ook door te voeren in de achtertuin, is een aantal concepttuinen ontworpen”, zegt Marnix Lubbers, tuin- en landschapsontwerper bij GesselGroen. Via NL Greenlabel kwam de uitvraag voor de concepttuinen terecht bij de NL Professionals. Dat zijn duurzame hoveniers in het netwerk van NL Greenlabel, waartoe GesselGroen ook behoort. Marnix: “Uiteindelijk is uit alle inzendingen ons ontwerp geselecteerd. Daarna hebben we vijf concepten uitgewerkt.”
Bij de uitwerking van de vijf concepten heeft NL Greenlabel een ondersteunende rol gespeeld. Na suggesties ten aanzien van onder meer ander materiaalgebruik en meer ruimte voor biodiversiteit, hebben alle vijf tuinen het A-label gekregen. Iedere tuin heeft daarbij een eigen sfeer en functie. De namen van de tuinen zijn veelzeggend: ‘de natuurvriendelijke leeftuin’, ‘de kleurrijke vlinder- en bijentuin’, ‘de eetbare pluktuin’, ‘de harmonieuze watertuin’ en ‘de groene onderhoudsvriendelijke kindertuin’. Marnix: “De uitdaging was om creatief om te gaan met de beperkte oppervlakte van 5,30 x 12 meter. Het leuke is dat elk ontwerp echt een andere functie en uitstraling heeft, maar dat bij alle vijf duurzaamheid voorop staat.”
Sociale huurwoningen
De ontwerpen zijn bedoeld ter inspiratie van de kopers, maar worden ze ook gerealiseerd? Marnix: “Dat is zeker de bedoeling. Als extra service hebben toekomstige bewoners de optie om een ontwerp naar keuze direct aan te laten leggen bij hun nieuwe woning.”
Het bouwbedrijf heeft Gesselgroen gevraagd om nog eens drie duurzame tuinen te ontwerpen voor sociale huurwoningen. Marnix: “De uitdaging was om een balans te vinden tussen duurzaamheid en de wensen van de doelgroep. Sociale huurders zijn soms minder mobiel en hebben daardoor minder mogelijkheden om de tuin te onderhouden en meer behoefte aan verharding. Daardoor scoren twee van de drie ontwerpen een B-label. Maar dat is nog steeds prima.”
Uiteindelijk hoopt NL Greenlabel dat gemeenten hun toekomstige omgevingsplannen onder de Omgevingswet gaan gebruiken om hogere eisen aan milieu en energie te stellen. Een gemeente kan dan bijvoorbeeld voor een gebied een minimale Gebiedslabel-score eisen. Daarmee maak je natuurinclusief bouwen minder vrijblijvend.
Tuinconcept ‘de kleurrijke vlinder- en bijentuin’. Illustratie: Hoveniersbedrijf GesselGroen.
Meetbare duurzame leefomgeving
NL Greenlabel staat voor een meetbaar duurzame leefomgeving. Deze aanjager van de natuurinclusieve leefomgeving is in 2010 opgericht door Nico Wissing en Lodewijk Hoekstra. Nico heeft met Studio Nico Wissing ruim veertig jaar ervaring in duurzaam en innovatief tuin- en landschapsontwerp en Lodewijk is als ‘groenste tv-tuinman’ landelijk bekend van tv-programma’s als Eigen Huis & Tuin en Lodewijks Groene Geluk. Samen kwamen zij tot de conclusie dat juist de groene sector een belangrijke rol kan vervullen in de strijd tegen biodiversiteitsverlies en klimaatverandering.
Er is inmiddels een partnernetwerk van meer dan 180 partners, van hoveniers tot adviesbureaus. Tevens waken Stichting Eerlijk Buitenleven en een eigen Wetenschappelijke Raad van Advies ervoor dat de inzichten voortdurend worden beproefd en verbeterd.
NL heeft een plant-, product-, tuin-, terrein- en gebiedslabel ontwikkeld, om duurzaamheid te kwantificeren en aantoonbaar te maken. Dat biedt mogelijkheden voor opdrachtgevers om in de uitvraag voor een project duurzaamheidseisen te stellen en marktpartijen kunnen vervolgens die gevraagde duurzaamheid aantonen met labeling. Door gebruik te maken van de methodiek en het Register Duurzame Leefomgeving van NL Greenlabel geeft de opdrachtgever mede invulling aan zowel de provinciale convenanten, Omgevingswet en de Europese wet- en regelgeving.
Register Duurzame Leefomgeving
Een belangrijke stap naar natuurinclusief bouwen is het Register Duurzame Leefomgeving (RDL), dat eind 2022 is gelanceerd door NL Greenlabel. Het RDL biedt de mogelijkheid om een gebied te selecteren en daar vervolgens een NL Omgevingsscan voor aan te vragen. Die scan biedt gedetailleerd inzicht in thema’s als klimaatadaptatie, gezondheid en biodiversiteit en geeft per thema – op hittestress, wateroverlast, welzijn, hinder, mobiliteit en verdeling natuurlijke elementen – ook een score van A t/m G. Op basis van een nulmeting kan dan vervolgens de ambitie worden bepaald en tevens het ontwerp worden ingeladen en gevalideerd.
Ook worden er aandachtspunten en maatregelen geformuleerd. Dat biedt aanknopingspunten om het gesprek aan te gaan met andere stakeholders en gericht te sturen op een bepaalde kwaliteit. Met het RDL kan NL Greenlabel jaarlijks monitoren hoeveel gebieden zijn verduurzaamd, maar kunnen ze ook per gemeente kijken welke wijken het goed doen en waar ruimte is voor verbetering.