Opleiden in de bouw en gww

“De basiskennis die de meesten hebben als ze van school afkomen is vrij globaal”, zegt Gerard Hetebrij, directeur van Hetebrij Bouw en Hetebrij Prefab in Wolvega, aangesloten bij de NVBU. “We merken dat ze het vak pas echt gaan leren als ze aan het werk gaan. Die basiskennis mag wat ons betreft wel breder worden.”

Die mening deelt Johan Middelkamp, directeur van Sallandse Wegenbouw in Haarle en lid van MKB INFRA. “Wij zijn breed georiënteerd met – naast een wegenbouwdivisie – ook een divisie voor sportaccommodaties en een voor milieuadvies. Dat betekent dat we als het om kennis van onze medewerkers gaat, ook van alles nodig hebben. Vooral voor de juiste oriëntatie van de leerlingen is het belangrijk dat de opleidingen een breed en goed beeld geven van de verschillende beroepen binnen de sector.”

Leren in het werk

Beide ondernemers begrijpen dat nieuwe medewerkers die vanuit een opleiding instromen niet meteen alle facetten van het werk kennen en beheersen. Hetebrij: “Dat hoeft ook niet, je bent na het behalen van je rijbewijs immers ook niet meteen een volleerd en ervaren chauffeur. Alleen hebben wij soms wel eens het gevoel dat we bij het begin moeten beginnen.”

Johan Middelkamp: “Door te ervaren wat het werk inhoudt, kunnen ze een betere afweging maken”

Voorbeeld daarvan noemt hij de kopmaten van hout. “Die leren ze tegenwoordig niet meer op school. Terwijl die kennis in het verleden voor een timmerman standaardkost op school was. Zoals je op de basisschool bij rekenen de tafels moest leren, moest je bij het vak timmeren de kopmaten uit je hoofd leren. Die maten heb je bij ons in de fabriek gewoon nog nodig.”

Gemotiveerde keuze maken

Volgens Middelkamp ligt in het reguliere beroepsonderwijs nog te veel nadruk op de algemene vakken. “Dat is geen verwijt naar de opleidingen, zij hebben met wet- en regelgeving te maken, maar meer aandacht voor de praktijk van bouw en infra in een vroeg stadium van de opleidingen zou goed zijn. Niet in de laatste plaats omdat het studenten en leerlingen kan helpen om een gemotiveerde keuze te maken. Welk deel van de bouw vind ik leuk? Door te ervaren wat het werk inhoudt, kunnen ze een betere afweging maken. En die gemotiveerde keuze vertaalt zich naar enthousiasme en werkplezier.”

Hetebrij herkent die uitdagingen rond de motivatie. “We krijgen hier wel eens jonge leerlingen die een paar dagen stagelopen. Dan zie je snel hoe gemotiveerd ze zijn, want het gebeurt regelmatig dat ze meer op hun smartphone kijken dan geïnteresseerd zijn in het werk. Daarom zou het goed zijn om leerlingen tijdens de opleiding al in een vroeg stadium zelf een muurtje te laten metselen of wat timmerwerk te doen. Laat ze ervaren wat ze aanspreekt tijdens workshops op school. Zeker op 15- of 16-jarige leeftijd kunnen ze anders geen goede keuze maken.”

Competentie telt

Middelkamp hecht als werkgever dan ook niet heel veel waarde aan een diploma. “Je kunt met allemaal zesjes een diploma halen, maar met vier achten een twee keer een drie op de lijst krijg je geen diploma. Als je die achten hebt voor de vakken waarin je verder wilt en enthousiast van wordt, hecht ik meer waarde aan die competenties dan een diploma.”

Voor Hetebrij geldt ook dat motivatie en competenties belangrijk zijn. “We hebben gevarieerd werk, zowel binnen de prefab-tak als de traditionele aannemerij. Dat betekent dat we ook mogelijkheden hebben en kunnen bieden aan onze mensen om door te groeien en zich verder te verdiepen in het werk. Maar basiskennis van de bouw is op veel plekken in ons bedrijf eigenlijk wel belangrijk. Op de bouw, maar ook in de fabriek waar we de prefab onderdelen maken. Vooral als je daar werkt aan onderdelen die constructief met elkaar verbonden moeten worden.”

Eigen opleidingen

Zowel binnen de grond-, weg- en waterbouw als in de traditionele bouw en afbouw bestaan veel specialistische opleidingen, waar medewerkers geschoold en bijgeschoold kunnen worden. “Daarvoor is binnen onze sectoren een goed netwerk en aanbod opgezet en daar maken we ook graag gebruik van. Zeker voor de medewerkers die de bewuste keuze voor een vakgebied hebben gemaakt is het een prima manier om zich te specialiseren”, zegt Middelkamp, die de verschillende BBL en SOMA opleidingen als voorbeelden noemt.

Volgens Hetebrij zijn deze opleidingen mooie en praktische middelen om echt ‘de diepte van het vak’ in te gaan. “Die specialistische kennis kun je niet in een allround bouwopleiding stoppen. Maar met een iets bredere basis vanuit de reguliere opleiding kunnen de leerlingen en studenten echter wel gerichter aan het werk.”

Prefab onderbelicht

Volgens Hetebrij is er binnen de reguliere opleidingen nog amper serieuze aandacht voor prefab bouwen. “Dat geldt overigens niet alleen voor de opleidingen, ook architecten en projectontwikkelaars blijven zich richten op de traditionele manier van ontwerpen en bouwen. Daarom moet er sectorbreed veel meer aandacht voor houtskeletbouw en prefab komen gezien de vlucht die houtskeletbouw neemt.”, aldus Hetebrij.

Gerard Hetebrij: “Die basiskennis mag wat ons betreft wel breder worden”

De verenigde houtskeletbouwbedrijven in Nederland hebben intern een speciale opleiding opgetuigd. “Daar kunnen we nieuwe en bestaande medewerkers die hun kennis willen verdiepen opleiden in het prefab bouwen en houtskeletbouw.”