Stikstofbesluit remt woningbouw
De uitspraak van de Raad van State over het wegvallen van de bouwvrijstelling heeft direct een remmend effect op de woningbouw. Vertraging en uitval van woningbouwprojecten zijn vooral dit jaar en volgend jaar merkbaar met een daling van 6.000 bouwvergunningen, die met de vrijstelling wel verleend zouden zijn. Dit stelt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in de studie ‘Effecten wegvallen bouwvrijstelling’.
Stikstofbesluit remt woningbouw
Volgens de onderzoekers betekent het besluit dat het over de periode tot 2028 gaat om – gecumuleerd – 10.000 vergunningen. Het wegvallen van de vrijstelling betekent dat voor meer dan 6.000 woningbouwprojecten – waarvan vrijwel op voorhand kan worden ingeschat dat deze geen stikstofdeposities veroorzaken – nu weer aanvullende stikstofberekeningen moeten worden gemaakt. ‘De verschillende kosten die dit met zich meebrengt, bedragen dit jaar naar verwachting meer dan 100 miljoen euro en lopen daarna geleidelijk terug.’
Alle nieuwbouwprojecten getroffen
Door het wegvallen van de vrijstelling kan een bouwproject alleen nog doorgang vinden als vooraf wordt aangetoond dat de bouwactiviteiten geen schade in Natura2000-gebieden opleveren. Dit betekent dat voor bouwprojecten waarvan de stikstofdepositie vrijwel nihil is, nog wel met AERIUS-berekeningen moet worden aangetoond dat dit zo is. Het gaat hierbij omruim 90% van alle woningnieuwbouw. Hoewel dit geen structurele gevolgen heeft, zorgt het in deze gevallen wel voor vertraging en extra kosten.
Een tweede categorie projecten met een stikstofdepositie van 0,1 tot 0,5 mol/ha kan doorgang vinden als kan worden aangetoond dat de gevolgen van de stikstofdepositie verwaarloosbaar is. Voor dergelijke projecten moet een natuurvergunning worden aangevraagd en via een ecologisch onderzoek worden aangetoond, dat de gevolgen voor de natuur verwaarloosbaar zijn. Dit vraagtniet alleen veel meer tijd, maar kost ook meer dan alleen een AERIUS- berekening. Bovendien vereist het vaak ook extra maatregelen. Deze categorie maakt ongeveer 6% van de woningbouwprojecten uit.
Voor 3% van alle woningnieuwbouw geldt dat de stikstofdeposities te omvangrijk zijn om met mitigerende maatregelen bij het project op te lossen. Voor deze projecten moet elders extra stikstofruimte wordenopgekocht en aan deze projecten worden toegewezen. Een lastig traject dat veel tijd zal vergen en zorgt voor uitval van meerdere jaren.
Vertraging in 2023 het grootst
Door het stikstofbesluit moet met onmiddellijke ingang nieuwe berekeningen en in sommige gevallen ecologisch onderzoek worden uitgevoerd. Dit levert vooral in 2023 vertraging op. In latere jaren neemt de vertraging af omdat in het proces op de extra berekeningen geanticipeerd kan worden. Door de vertragingen verschuift een deel van de vergunningverlening naar latere jaren. Hiernaast valt een deel van de vergunningen door uitval weg. In totaal worden door het wegvallen van de bouwvrijstelling in de periode 2023-2027 10.000 minder vergunningen verleend en 8.000 minder woningen gerealiseerd. Hiermee is een verlies aan bouwproductie gemoeid van cumulatie € 3 miljard.