‘Woningnieuwbouw krimpt komende jaren’
De bouw moet zich opmaken voor krimp op de korte termijn. De bouwproductie daalt dit jaar naar verwachting met 1.5%, gevolgd door een verdere daling met 2% in 2024. De nieuwbouw van woningen en andere gebouwen valt sterk terug en de investeringen en het onderhoud aan de infrastructuur staan ook onder druk. Dat stelt het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) in haar rapport ‘Verwachtingen bouwproductie en werkgelegenheid 2023’.
EIB: bouw op keerpunt
De groei van 2% die de bouw in 2022 wist te realiseren, is volgens het EIB ‘teleurstellend in verhouding tot de eerdere verwachtingen’. Bouwkosten zijn door de oorlog in Oekraïne opgestuwd en de hoge inflatie heeft een forse stijging van de rentes veroorzaakt. Vooral de productiegroei bij de nieuwbouw van woningen viel daardoor veel lager uit dan verwacht. Ook bij de infrastructuur, waar veel met vaste budgetten wordt gewerkt, waren de gevolgen zichtbaar.
Opvallend noemt het EIB de relatief krachtige werkgelegenheidsgroei in 2022, die zelfs nog iets hoger uitviel dan de productiestijging. De totale werkgelegenheid nam met 12.000 voltijdbanen toe en tegen het eind van het jaar liepen de hoge vacaturegraden wat terug.
Voorbode
De ontwikkelingen in het afgelopen jaar zijn een voorbode voor dit en volgend jaar, aldus het EIB. De nieuwbouwproductie van woningen daalt in diejaren met bijna 10%. Hiermee raken ook de woningbouwambities van het kabinet verder uit beeld. De utiliteitsnieuwbouw daalt nog sterker met ruim 10%. In de infrasector daalt de productie naar verwachting tot 2025, zowel bij de investeringen als bij het onderhoud. Alleen de herstel- en verbouwproductie in de woning- en utiliteitsbouw kunnen nog redelijke groeien, vooral dankzij toenemende investeringen in duurzaamheid.
Middellange termijn beter
Na 2024 kan de bouwproductie weer gematigd groeien, zo verwacht het EIB. Vanaf 2025kan de bouwproductiejaarlijks met 2% stijgen, Aan die groei leveren alle onderdelen van de bouw een bijdrage. De totale bouwproductie bereikt in 2027 een volume van bijna € 91 miljard (prijzen 2021, red), ruim € 2½ miljard hoger dan vorig jaar. Voorwaarde is wel, zo stelt het EIB, dat de internationale omgeving geen belangrijke oplopende spanningen te zien geeft. Aan de andere kant is deze groei ook te realiseren als de energieprijzen en daarmee verbonden factoren niet volledig terugkeren naar niveaus van voor de oorlog in Oekraïne.
12.000 extra arbeidskrachten
Bij dit groeiscenario neemt de vraag op arbeidsmarkt weer toe en zijn er 12.000 extra arbeidskrachten nodig in de periode 2025-2027. Daarmee komt de vraag ook weer boven de instroom vanuit de opleidingen te liggen. De blijvende uitdaging is dan om op korte termijn de instroom vanuit de opleidingen goed op peil te houden om arbeidsschaarste in de jaren na 2024 te beperken.