BouwBelang: Platform voor bouw en infra van AFNL

Bouwteam- aanpak verloopt soepel

19-10-2022
door Redactie
Innovatie

De Mathildelaan in Eindhoven gaat op de schop. In opdracht van de gemeente bouwt GWW-bedrijf Remmits de drukke verkeersader om tot een groene weg waar de vaart er voor de automobilisten wordt uitgehaald. De grootste opgave ligt echter ondergronds: de rivier de Gender wordt teruggebracht, onder de bestaande riolering door.

Remmits: bij klimaatbestendige herinrichting zijn alle risicokosten in kaart gebracht

 

Tekst: Hans Fuchs
Foto’s: Kees Stuip

Van de Witte Dame tot aan het PSV-stadion: de Mathildelaan in Eindhoven verbindt twee iconen van de lichtstad. Althans, nu even niet: het wegdek van de Mathildelaan ligt sinds 7 maart open voor een ingrijpende herinrichting. De gemeente past een deel van het straatprofiel aan. De Mathildelaan moet het in de toekomst doen met één rijbaan minder. Dat schept ruimte voor bredere, groene bermen. Het nieuwe straatprofiel vraagt van automobilisten dat de voet wat van het gas af gaat: de snelheid gaat op de Mathildelaan straks van 50 naar 30 kilometer per uur.

Ondergrondse rivier

Met de herinrichting van de Mathildelaan bouwt de gemeente Eindhoven aan een klimaatbestendige stad die hevige regenval aan kan. De Mathildelaan krijgt een nieuw regenwaterriool dat tegelijk de nieuwe waterloop wordt voor de rivier die de stad hier terugbrengt: de Gender. Dat regenwaterriool verbindt straks de Gender, die in het Eindhovense Victoriapark bovengronds wordt aangelegd, met de Dommel aan de Stationsweg.
Projectleider Johan Hubers is namens GWW-bedrijf Remmits bij de herinrichting van de Mathildelaan betrokken: “De Gender terugbrengen was hier de grootste opgave. Op de Mathildelaan ligt de loop van de Gender ondergronds want bovengronds is hier geen ruimte. Lastig was, dat hier ook het stamriool loopt. Dus die twee moesten elkaar kruisen.”

“De rivier de Gender terugbrengen was hier de grootste opgave.”

Gesloten frontboring

De Gender kruist de bestaande riolering straks onderlangs. Dat vroeg om een gesloten frontboring, onder het bestaande riool door. In het schetsontwerp ging de gemeente nog uit van een boring op de kruising met de Emmasingel, nabij de Witte Dame. In het latere bouwteam – van gemeente, Remmits en boorspecialist Kouwenberg Infra – kwam men tot de conclusie dat de bodem onder de Mathildelaan de kaarten anders schudde. Johan Hubers: “Op de eerste, door de gemeente aangewezen locatie bleek de grond in de directe nabijheid vol te liggen met kabels en leidingen. Daar stonden en staan van oudsher veel Philipspanden en dat bedrijf heeft vanaf de jaren vijftig ondergronds kabels en leidingen gelegd waarvan niemand meer precies wist dat ze er lagen en hoe ze liepen. Vanuit onze KLIC-meldingen voorafgaand aan de uitvoering was al duidelijk dat op de eerste locatie ondergronds van alles aan de hand was. Met meerdere proefsleuven konden we vervolgens vaststellen dat dit niet de goede locatie was voor de doorpersing ten behoeve van de Gender.”
Lang verhaal kort: de boring werd verplaatst, naar een kruising verderop, ter hoogte van het politiebureau en de ingang van de Q-Parkgarage Mathildelaan.

Sturen dankzij bouwteam

Hier bewees zich de waarde van het werken in bouwteam, aldus Johan Hubers: “Bij een traditionele aanbesteding was dit probleem pas opgedoken tijdens de werkzaamheden. Met alle gevolgen van dien: vertraging, meer en langer overlast, extra kosten. In het bouwteam konden we onze kennis en kunde vooraf inbrengen in de opdracht, zodat we voor aanvang van het werk in beeld kregen dat we voor de boring van locatie moesten wisselen. Dankzij werken in bouwteam was die verandering goed te sturen.”

“In een bouwteam maak je van een project een gezamenlijke klus, waarin je samen ontwerpt, samen de uitvoering doet en gezamenlijk verantwoordelijk bent.”

Even omschakelen

Dat de aanpak van de Mathildelaan in bouwteam gebeurt is volgens Johan Hubers een groot pluspunt: “De voordelen van werken in bouwteam zitten met name aan de kant van de opdrachtgever: aan het begin is het kostenplaatje helder, er zijn geen verrassingen. Alle risico’s zijn in kaart gebracht en ingeprijsd.” Als aannemer in de GWW is het wel even omschakelen, aldus Hubers: “Je steekt aan de voorkant veel tijd in je project – in plaats van ‘meteen aanpakken’ zoals wij dat gewend zijn.”

Binnenstedelijk – dus gefaseerd

Zeven meter diep onder het riool boren, Hubers noemt het best een stevige opgave: “En dan ook nog eens in een binnenstedelijk project waar de hele bovengrond er vanaf gaat.” Om die reden pakt het bouwteam de herinrichting gefaseerd aan. In negen maanden tijd voert Remmits steeds onderdelen van de klus uit: “Die fasering doen we in verband met de bereikbaarheid. De busverbinding Boschdijktunnel – Keizersgracht mocht maximaal drie maanden worden omgeleid, de parkeergarage moest bereikbaar blijven en ook omwonenden moesten worden ontzien. Op de eerste dag is het voor iedereen altijd wennen, maar we hebben ervoor gezorgd dat alle partijen hier goed uit de voeten kunnen in de negen maanden tijd dat wij hier aan het werk zijn.”

Wateroverlast

Johan Hubers ziet in de projecten die Remmits uitvoert een toenemende aandacht voor wateroverlast en klimaatbestendigheid – via vergroening, met infiltratieriolering, door de aanleg van wadi’s. Hubers: “Je ziet het daarnaast onder andere terug in het streven om zo laag mogelijke MKI waarden van nieuw te leveren materialen te scoren en in het hergebruik van materialen. Bij de vergroening van de westelijke binnenring, een ander project in Eindhoven dat we aansluitend uitvoeren, worden bijvoorbeeld de klinkers hergebruikt.”
Ook in de aanpak van de Mathildelaan zit die aandacht voor duurzaamheid, in de vorm van oog voor wateroverlast. Maar: dat probleem wordt niet getackeld met de verbrede groene bermen die vanaf december op de Mathildelaan liggen. Johan Hubers: “Het nieuwe groen op de Mathildelaan heeft geen functie als buffer. De wateroverlast pakt de gemeente hier aan met het ondergrondse regenwaterriool van de Gender. Zo kan het ook.”

Bacteriën breken vervuiling af

Nabij de locatie die de gemeente eerst aanwees voor de boring, wordt – onder de Witte Dame aan de Emmasingel – de bodem gezuiverd. De grond is er lokaal vervuild, gevolg van bedrijfsactiviteiten van Philips in het verleden. De aannemer die de klus uitvoert, zet bacteriën en voedingsstoffen in om de bodem te saneren.
Die bacteriën nemen er wel de tijd voor; het afbreken van de ondergrondse vervuiling gaat tien jaar duren. Johan Hubers van Remmits: “Deze klus wordt niet door ons uitgevoerd, wij gaan om de vervuiling heen zogezegd. Maar het plaatsen van de injecties gaat wel in de verkeersstroom van ons werk mee, dus we houden er in de planning en fasering van de werkzaamheden wel degelijk rekening mee.”

Familiebedrijf

Remmits – officieel: Gebr. Remmits BV – heeft meer dan 70 jaar ervaring op gebied van verhardingen en onderhoud, water en riolering, gebiedsontwikkeling en milieu en grondstoffen. Het familiebedrijf in de GWW sector werd in 1950 opgericht. Het is gevestigd in Wijchen en heeft nevenvestigingen in Eindhoven, Oss en Amsterdam. Remmits heeft meer dan 90 vaste medewerkers en werkt met een vaste flexibele schil.

Profijt van het bouwteam

Ook de gemeente Eindhoven is te spreken over de aanpak in bouwteam van de Mathildelaan. Projectleider Voorbereiding & Projectrealisatie Bert van Kilsdonk was namens de stad betrokken bij de herinrichting van de drukke verkeersader.

“De keuze voor werken in bouwteam werd ingegeven door de complexiteit en de risico’s van dit project. Enkele jaren geleden maakten we, met de kennis van toen, een ontwerp en selecteerden de kruising Mathildelaan – Emmasingel voor de ondergrondse boring voor de Gender. Door daarna in bouwteam met de aannemer en de boorspecialist het project nader uit te werken, konden we concluderen dat het beter was om de boring een kruising op te schuiven.

Ook in het vervolgtraject hadden we profijt van het bouwteam. De parkeergarage van de Lichttoren bleek met damwanden te zijn gebouwd die waren voorzien van stalen trekankers die schuin in de openbare ondergrond staken. Bij een traditionele aanbesteding was een aannemer daar pas in de uitvoeringsfase op gestuit – wij wisten het voor aanvang. Zo bezien betaalt alle extra tijd en werk aan de voorkant zich dubbel en dwars uit tijdens de uitvoering; de risico’s zijn in kaart gebracht, de haalbaarheid is hoger.

Werken in bouwteam betekent dat de aannemer van alle ins en outs op de hoogte is. Dat is een voordeel tegen de tijd van de gunningsfase. En: je maakt van een project ook een gezamenlijke klus, waarin je samen ontwerpt, samen de uitvoering doet en gezamenlijk verantwoordelijk bent. In bouwteam werken maakt alle partijen deelgenoot van een project.”