Werken in de kou
Op het moment dat deze BouwBelang verschijnt staan we op de drempel van maart. We zijn geneigd te denken dat de winter in maart toch wel zo’n beetje voorbij is. Maar er zijn ijskoude uitzonderingen geweest op deze aanname. In 2005 was het begin maart plaatselijk nog 15 tot zelfs 20 graden onder nul. Dat is zelfs kouder dan het record van de vorige eeuw dat eveneens in maart werd gemeten op 7 maart 1971, in Wageningen (-18,7 graden). Het ligt niet in de lijn der verwachting dat we iets dergelijks dit jaar in maart zullen beleven.
Voorbereid
Maar zeg nooit nooit. En onder dat voorwendsel wil de redactie op de laatste pagina van deze uitgave toch nog even wijzen op enkele tips om enigszins aangenaam te kunnen werken bij temperaturen onder nul. Want het is nog altijd zo, dat we tot op zekere hoogte in de bouw ook bij kou doorwerken. In de cao is geregeld tot welke temperaturen we buiten doorwerken (zie kader). Mocht het in maart lekker warm worden dan bent u in ieder geval voorbereid op een eventuele vroege komst van Koning Winter ergens eind oktober dit jaar.
Gezondheid en risico
Werken in de kou kan heel wat gezondheidsproblemen veroorzaken. Van verkleumd raken tot onderkoeling, van winterhanden tot kloven. Wanneer het lichaam minder energie verbruikt kunnen mensen met gezondheidsproblemen zoals hartaandoeningen of diabetes ook snel verzwakken.
Het buiten werken in deze temperaturen houdt specifieke gevaren in en verhoogt het risico op ongevallen. Denk bijvoorbeeld aan uitglijden over gladde oppervlaktes of de controle over een machine verliezen wanneer de grond niet stabiel is. Bovendien verbruik je meer energie waardoor je sneller moe wordt. Onderstaand een vijftal preventiemaatregelen.
1. Zorg voor warme werkkleding
Geef je werknemers aangepaste kleding die hen beschermt bij het buiten werken. Kies voor kledij die isolerend maar ook absorberend is. Kledingstukken die té isolerend zijn, veroorzaken overvloedig zweten waardoor de kledij vochtig wordt en dus onaangenaam voelt. Daardoor kan de werknemer ziek worden. Het is bovendien belangrijk om je hele lichaam te beschermen: denk ook aan je handen, hoofd en voeten. Met een muts, veiligheidshelm en thermische isolatieschoenen kunnen werknemers de kou trotseren.
2. Bewaar je werkmateriaal zorgvuldig
Bescherm het werkmateriaal dat niet bestand is tegen de vorst en berg het veilig op zodat het niet kan omvallen.
3. Zorg voor veilige omstandigheden
Beperk het risico op uitglijden door gebruik te maken van strooizout, maar ook door een goede afwatering te voorzien op bouwwerven. Ook het leggen van planken op een modderige ondergrond kan helpen.
4. Zorg voor verwarmde ruimtes
Werknemers moeten zich kunnen terugtrekken in een warme ruimte om warme dranken te nuttigen of om zich om te kunnen kleden. Zorg er wel voor dat de buizen en sanitaire ruimtes in deze lokalen goed geïsoleerd zijn. In het weekend kan je deze bijvoorbeeld aftappen om bevriezing te voorkomen.
5. Denk goed na over de volgorde van de taken
Probeer indien mogelijk om bepaalde voorbereidende taken uit te voeren in een verwarmde of afgesloten ruimte. Daarnaast is de buitenwerkplaats te beschermen met een windscherm om koude te vermijden. Ook de aanwezigheid van verlichting is niet onbelangrijk bij deze vroege, donkere dagen.
Cao over onwerkbaar weer
In de cao-bouw is geregeld dat de werknemer het recht heeft te stoppen met werken als ten minste een van de volgende twee situaties zich voordoet:
● de gevoelstemperatuur is -6° Celsius of lager (het hoeft niet per se te vriezen) ;
● het vriest en één of meer van de volgende omstandigheden doet zich voor:
– de werkgever heeft geen winter-/doorwerkkleding ter beschikking gesteld;
– de rijwegen of looppaden op de bouwplaats zijn niet begaanbaar;
– er ligt een laag sneeuw op de werkplek die niet met eenvoudige middelen kan worden verwijderd.
KNMI-weerstation is bepalend
Als om 09.30 uur ten minste één van beide situaties zich nog steeds voordoet, mag de werknemer de bouwplaats verlaten. Of dit zo is, wordt bepaald door de meting van 09.00 uur door het KNMI-weerstation in het postcodegebied van de bouwlocatie. Als de werknemer binnen aan de slag kan op een plek waar het niet te koud is, dan moet hij dit werk accepteren.
Zelfde regels voor uitzendkrachten en zzp’ers
Als de werknemers van een project vanwege de kou of de sneeuw niet meer verder hoeven te werken en besluiten dat ook daadwerkelijk niet meer te doen, dan mogen ook uitzendkrachten en zzp’ers die hetzelfde beroep hebben, niet langer doorwerken.
Recht op 100% loon
Bij onwerkbaar weer heeft de werknemer krachtens de cao recht op 100% van zijn loon. De werkgever krijgt via het UWV een WW-uitkering (van 75%), waarmee hij de werknemer kan betalen. Per winter draagt de werkgever voor twee dagen eigen risico.