‘Samen het verschil maken’
Kennis delen in mkb-convenanten. Gezamenlijk de strijd aangaan tegen graafschades. In breder verband duurzaamheid en circulariteit op de rails zetten. “Het verschil maak je in deze tijd samen,” zegt infra-ondernemer Thom Koper (29). Mede daarom heeft hij zich aangesloten bij MKB INFRA.
Ondernemers kunnen op uiteenlopende manieren in de gww-sector belanden. Maar op een aantal punten is er geen verschil. Het gaat immers doorgaans om familiebedrijven en de oprichters zijn gedreven ondernemers die kansen zien een boterham te verdienen, waar anderen dat niet zien. De ontstaansgeschiedenis van J. Koper en Zonen in Wervershoof (NH) is daarop geen uitzondering. Het is de moeite waard deze te vermelden, omdat ze is illustratief voor de wijze waarop ondernemers denken. Jan Koper, de opa van Thom Koper (lid van het huidig directieteam), kwam uit een gezin waarin pa de kost verdiende met uiteenlopende beroepen: kolenboer, schoorsteenveger, loonwerker, handelaar in brandstoffen en uitsmijter in een café. Het gezin is een bakermat gebleken voor meerdere ondernemingen in Wervershoof en omgeving. Behalve het infrabedrijf is er nog altijd een benzinetankstation; een overblijfsel van de oliehandel van destijds.
Huidige directie van J. Koper en Zonen in Wervershoof, Karel en Thom Koper: “Af en toe een stevige discussie is gezond voor de ontwikkeling van het bedrijf. Het schept helderheid en begrip.”
Baggeren
Jan kwam als vierde zoon niet in aanmerking voor opvolging in de oliehandel. Hij kocht een schuit en bracht daarmee voor de tuinders uit de omgeving groente, met name peen, naar de veiling om ze daar te verkopen. Dat ging goed, tot zijn schuiten – het waren er inmiddels meer geworden – vastliepen in de vaarten richting veiling. De rasondernemer zag kansen. Hij kocht een kraantje en monteerde deze op één van de schepen. Hij ging baggeren.
Splitsing
Het baggeren is core business geworden als de twee zoons Dirk en Karel (vader van Thom) in het bedrijf stapten. Karel heeft zelfs een opleiding tot kraanmachinist gevolgd. Uitzonderlijk want vader Jan had het niet zo op opleidingen. Voor hem was de praktijk de beste leerschool. De onderneming maakte door hard werken een gestage groei door. Er werden bedrijven overgenomen. In 2016 toen duidelijk werd, dat maar liefst drie jonge mensen van de derde generatie de ambitie hebben in het bedrijf te stappen, is er een divisie gww, sloopwerken, asbestsanering en oeverbeschoeiingen. Het feit dat er zoveel gegadigden waren voor opvolging, heeft tot de splitsing van het bedrijf geleid. Teveel kapiteins op één schip is nooit goed. Bovendien zijn ondernemers eigenzinnige mensen. Bij Koper is dat niet anders. Dat had in het verleden wel eens geleid tot botsingen met hun vader en ook tussen Karel en Dirk waren er af en toe fricties. Maar altijd zijn ze het motto van hun vader trouw gebleven: ruzie maken is af en toe gezond, maar daarna gewoon weer samen verder.
Meningsverschillen
Karel, Thom en diens broer Bart gaan verder met de infra- en baggertak. De rest gaat naar Dirk en zijn zoon Don. Thom: “In 2015 hadden we nog het 60-jarig jubileum gevierd. Het was geen eenvoudige beslissing na zestig jaar te scheiden, maar wel de meest verstandige.” Karel en Thom vormen de directie, Bart heeft de planning onder zijn hoede. Heeft Thom de eigenzinnigheid van zijn opa en vader geërfd?
Thom: “Dat kun je beter aan anderen vragen. Maar het is wel zo dat ik graag bepaal hoe het gaat. Ik wilde na mijn hbo-opleiding civiele techniek het liefst direct een wending geven aan de koers van het bedrijf. Meer aannemer zijn dan louter dienstverlener die op basis uurtarief werk uitvoert. Zodat we het werk beter zouden kunnen verdelen over het jaar in plaats van hollen en stilstaan. Mijn vader hield het liefst vast aan de vertrouwde manier van werken. Dat leidde in het begin regelmatig tot discussies. We hebben er zelfs gespreksleiders bijgehaald. Dat is een verstandige keuze gebleken. We kregen meer begrip voor elkaars standpunten. Ik zag in dat ik te hard van stapel liep. Verandering van koers is een proces dat tijd vergt. Mijn vader, de medewerkers en ook de opdrachtgevers moesten tijd krijgen om te wennen aan een andere positie van het bedrijf. En het was natuurlijk waar, dat mijn vaders strategie het bedrijf veel goeds gebracht heeft.”
Werkzaamheden
Anno 2020 is Thom redelijk op koers met zijn ambities. Met achtendertig mensen in vaste dienst en een flexibele schil van ongeveer 20 mensen voert het bedrijf werken uit waarvan de omvang varieert van ongeveer 1500 euro tot anderhalf miljoen euro. De seizoensinvloeden zijn nog wel merkbaar, maar er is meer evenwichtig in de orderportefeuille gebracht.
Het bedrijf verricht alle voorkomende gww-werkzaamheden van bodemsanering, herinrichting van de openbare ruimten en reconstructie van rioleringen tot aanleg van parkeerterreinen, sportvelden en tuinen. Opdrachtgevers zijn overheden, bedrijven en particulieren in de directie omgeving (Noord-Holland) en ook verder weg: Utrecht, Zuid-Holland, Friesland. Vaak doordat het opdrachtgevende bedrijf daar projecten realiseert.
En natuurlijk wordt er nog steeds gebaggerd. Al vormt het baggerwerk niet meer de hoofdmoot, het is nog altijd populair – de medewerkers doen het graag. Koper verloochent haar roots niet.
Positief gestemd
Ondanks alle crises – corona, pfas en stikstof – is Thom positief gestemd over de kansen voor de branche nu en in de toekomst. “Ons werk blijft belangrijk voor het functioneren van de samenleving zoals we die kennen. De manier waarop we ons onderscheiden is wel aan het veranderen. Je kunt het verschil niet meer maken met een handigheidje zoals mijn opa dat deed door een baggerkraan op een trekschuit te monteren. Ook het aantal certificaten aan de muur is niet bepalend. Natuurlijk zorg je ervoor dat je de noodzakelijke papieren hebt en deze onderhoudt – net als alle andere soortgelijke bedrijven beschikken we over een CO2-certificaat, trede 3. Maar het verschil maken we vooral nog samen met anderen. Samen met de opdrachtgever in bouwteamverband en samen met collega-bedrijven. Wij draaien bijvoorbeeld mee in open mkb-convenanten, onder meer in de gemeente Hoorn. Daar delen we kennis met een groep van ongeveer veertien andere mkb-infrabedrijven. Dat is de richting waarin we als branche stappen kunnen maken op de belangrijke thema’s van dit moment. Denk aan duurzaamheid, elektrificatie van het materieel, circulariteit en dergelijke. Dat convenantenverhaal is heel erg van deze tijd. En ja, opdrachtgevers spelen een belangrijke rol. Als zij slechts gericht zijn op de laagste prijs, komt er weinig van terecht. Want dan ga ik van de weeromstuit ook kijken naar de goedkoopste leverancier en onderaannemer. Dat brengt ons niet verder.”
Lidmaatschap
Juist de gedachte ‘samen kom je verder’ bracht hem op het spoor van MKB INFRA. Verleden jaar is hij lid geworden. “We waren altijd al aangesloten bij Cumela en dat zal ook wel zo blijven. En voor de sloopwerken zitten we bij Veras. MKB INFRA is een mooie aanvulling. Veel leden heb ik leren kennen via de convenanten. Allemaal bedrijven die voor dezelfde uitdagingen staan en dat schept een band. Ze willen kennisdelen en een krachtig geluid laten horen in politiek Den Haag. Een sterk mkb-geluid is goed voor ons en voor de branche.”
3D inmeten tegen graafschades
Onlangs heeft het Kabel en Leiding Overleg (KLO) opnieuw aandacht gevraagd voor graafschades met het programma Graafketen Nederland CROW 500 proof. Doel: de hele keten werkt vanaf 2022 volgens de richtlijnen CROW 500, teneinde de graafschades verder te beperken en uiteindelijk te voorkomen. Een goed streven vindt Thom Koper. En ook hierbij , net als bij uitdagingen rond circulariteit en duurzaamheid, ziet hij een belangrijke rol weggelegd voor gezamenlijk optreden van mkb-bedrijven in de gww-sector.
“Het is nu zo, dat we de gegevens – na een klic-melding – tweedimensionaal krijgen aangeleverd. Er bestaat altijd onzekerheid over de diepte waarop de kabels en leidingen liggen. Wij willen graag naar een andere situatie toe en daarom hebben we onze kranen uitgerust met gps-apparatuur. Daarmee registreren we driedimensionaal wat we aan leidingen tegenkomen als we de grond roeren. Die 3D-tekeningen gaan in het archief. Het maken van die tekeningen is op zich niet zo’n grote inspanning. Alleen als we – bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een nieuwbouwwijk – achteraf wijzigingen moeten doorvoeren, is het bewerkelijk. Toch vinden 3D-vastlegging belangrijk. Want wij zijn grondroerder en dan ben je altijd aansprakelijk als je een kabel of leiding raakt. Eigenlijk zou het goed zijn als we dit branchebreed oppakken. Als elke grondroerder een gps-apparaat installeert in zijn graafmachines, dan heb je op termijn de gehele ondergrondse infrastructuur in 3D. Dat zou een structurele bijdrage zijn aan de strijd tegen graafschades!”