Binnensteden worden emissievrij: bent u voorbereid?

Tekst: ing. Frank de Groot

Vlot Logistics rijdt al een jaar met een volledig elektrische 50 tons autolaadkraan, die ontwikkeld werd in samenwerking met zusterbedrijf Breytner. De emissievrije combinatie op basis van een elektrische EMOSS-bakwagen met 40 tonmeter kraan en aanhanger wordt onder andere ingezet voor het emissieloos transporteren van steigermaterialen en bouwketen. Ideaal dus voor in de stad.

In het Klimaatakkoord heeft de overheid opgenomen dat in 2025 dertig tot veertig grotere gemeenten een gebied in de binnenstad hebben dat zonder uitstoot wordt bevoorraad. Dat aantal lijkt op basis van het huidige aantal (25) nog wel groter te worden. Dat komt onder meer door de Greendeal Zero-emissie stadslogistiek (ZES, www.Opwegnaarzes.nl) waarmee gemeenten ervoor zorgen dat stadskernen in 2025 alleen nog emissievrij worden beleverd. Zo wordt de uitstoot van CO2, NOx en fijnstof teruggebracht naar nul en een bijdrage geleverd aan de doelen van het Klimaatakkoord. De zones vormen een belangrijke tussenstap op weg naar volledig schoon wegverkeer in 2050. Gezien de alarmerende berichten in het IPCC klimaatrapport dat op 9 augustus 2021 verscheen, is het denkbaar dat de maatregelen alleen nog maar verder worden aangescherpt. Er is dus nu actie nodig!

Wat komt er op u af?

De inwerkingtreding van een zero-emissiezone is mogelijk vanaf 1 januari 2025. De omvang van een zone is volgens het Klimaatakkoord ‘middelgroot’. Daarmee wordt bedoeld: minimaal het centrum (binnenstad en/of het centrale winkelgebied) plus de omliggende wijken. Gemeenten bepalen zelf waar een zero-emissiezone komt en wat de omvang is.

Welke regels gaan gelden?

Gemeenten kondigen minimaal vier jaar voor de invoering de ligging en omvang van de zero-emissiezone aan. Dit is belangrijk om vroegtijdig aan iedereen duidelijkheid te geven. Alle nieuwe bestel- en vrachtauto’s die vanaf 1 januari 2025 op kenteken worden gezet moeten zero-emissie aan de uitlaat zijn om de zero-emissiezone voor stadslogistiek in te mogen. Verder geldt dat alle bestel- en vrachtauto’s die rondrijden in de zero-emissiezone vanaf 1 januari 2030 zero-emissie moeten zijn.

Overgangsregeling vrachtauto’s

Emissieklasse 6-vrachtwagens die op 1 januari 2025 maximaal vijf jaar oud zijn (bakwagens) respectievelijk maximaal acht jaar oud zijn (trekker-opleggercombinatie) mogen uiterlijk tot 1 januari 2030 de zone in rijden. Plug-in hybride vrachtauto’s hebben tijdelijk, tot 1 januari 2030, toegang tot de zero-emissiezone voor stadslogistiek, als zij daar aantoonbaar en handhaafbaar emissieloos rijden.

Overgangsregeling bestelauto’s

Bestelauto’s met emissieklasse 5 hebben tot 1 januari 2027 onbeperkt toegang tot de zero-emissiezones voor stadslogistiek. Bestelauto’s met minimaal emissieklasse 6 hebben tot 1 januari 2028 onbeperkt toegang tot de zero-emissiezones voor stadslogistiek.

Voor de duidelijkheid

Voor een personenvoertuig verandert er niets. Als u privé een bestelbus rijdt, moet u ook overgaan op een zero-emissievoertuig. Wel kunt u een ontheffing aanvragen bij uw gemeente. Als uw pand in de zero-emissiezone ligt dan gelden de nieuwe regels ook voor u. U kunt samen met uw vervoerder onderzoeken hoe uw transporten emissievrij kunnen worden. Een voertuig op biobrandstoffen mag overigens niet de zero-emissiezone in, omdat er ook dan sprake is van uitstoot.

Volvo Trucks Electromobiity 2020

Wie gaat dat betalen?

Emissievrij rijden kan elektrisch of op waterstof. Bij het aanschaffen van een batterij of waterstof elektrische truck spelen de hoge aanschafkosten een grote rol. In het Klimaatakkoord is echter afgesproken dat ondernemers kunnen rekenen op financiële ondersteuning bij de aanschaf van een zero-emissie bestelauto. Op 15 maart 2021 is er een subsidieregeling operationeel geworden onder de naam Subsidieregeling Emissieloze Bestelauto’s, afgekort SEBA (zie www.rvo.nl/SEBA).
De subsidieregeling loopt tot en met 31 december 2025. Het subsidiebudget van de regeling heeft ieder jaar een maximum. Deze subsidie is voor ondernemers en non-profitinstellingen. Met deze regeling ontvangt u bij een voertuigcategorie N1 10% van de netto catalogusprijs. Dat is de prijs exclusief btw, inclusief bpm en opties die zijn aangebracht voor afgifte kenteken. Bij een voertuigcategorie N2 ontvangt u 10% van de verkoopprijs zonder btw. Het subsidiebedrag is maximaal € 5.000,- voor iedere bedrijfsauto.

Stadshubs

Een andere uitdaging is de nu nog beperkte actieradius van een batterij aangedreven voertuig. Waterstof biedt al een grotere range, maar is nog steeds niet vergelijkbaar met diesel. Een oplossing kunnen stadshubs bieden (www.stadshubs.nl). De essentie van een stads- of bouwhub is de loskoppeling van feitelijke bouwplaats en bouwmaterialenopslag. Die twee kunnen kilometers uit elkaar liggen.
De bouwhub is niets meer of minder dan een tussenstation tussen toeleverancier en bouwlocatie. Het is een verzamelplek van de voor een project benodigde bouwmaterialen. Vanuit de bouwhub worden die bouwmaterialen op afroep (just-in-time) emissieloos naar het project gebracht. En dat het liefst buiten de spitstijden van de stad. Uit onderzoek van TNO, de TU Delft en hogescholen in Rotterdam en Utrecht is gebleken dat op een bouwhub veel efficiënter wordt omgegaan met bouwmaterialen. Door beter logistiek beheer en het samenstellen van dagproductie-pakketten is er minder afval en verlies.
Een nog beter resultaat wordt bereikt met permanente, goed bereikbare bouwhubs die niet vanuit één project worden opgezet, maar alle projecten in de binnenstad beleveren. Toeleveranciers leveren de bouwmaterialen af bij de hub: dat kost ze veel minder reistijd en bovendien boek je tijdwinst op de bouwplaats, doordat alle materialen keurig op tijd worden aangevoerd en er dus geen stagnaties meer optreden. Er komen steeds meer logistiek dienstverleners die zich gaan specialiseren in het lastige transport van de last-mile de binnenstad in, liefst emissievrij. Er ontstaan zo hele nieuwe verdienmodellen.