Remontabel kantoorpand cepezed

Duurzaamheid in de bouw, de invulling van het begrip fluctueert voortdurend. Van sedumdaken in de jaren negentig naar groene gevels nu, van integraal ketenbeheer toen naar circulariteit tegenwoordig. Van recyclebare materialen naar hernieuwbare grondstoffen, van duurzaamheidscertificaten naar materiaalpaspoorten, van urban mining en hergebruik naar de- en remontabel bouwen.

Het nieuwe kantoorpand dat cepezed realiseerde op het eigen terrein in Delft is een schoolvoorbeeld van dat laatste. Met een steeksleutel en een schroevendraaier kom je een heel eind, als het gaat om het weer uit elkaar halen van dit droog gemonteerde kantoorpand voor huurders in de creatieve sector. Alle componenten van Bouwdeel D(emontabel) kunnen worden hergebruikt, als losse delen of allemaal samen als compleet herbouwd kantoor op een nieuwe locatie.

Bouwdeel D(emontabel) werd zonder hoofdaannemer gerealiseerd. cepezedbouwteam, het bouwcoördinatieteam van cepezed, zette werkpakketten uit bij een kleine groep mkb bouwspecialisten.

Lichtgewicht, flexibel, modulair en droog

Bouwdeel D(emontabel) staat op het terrein van cepezed in Delft, met rondom vroegtwintigste-eeuwse baksteenpanden met rijksmonumentenstatus. Het nieuwe kantoorgebouw verrees op de plek van het enige gebouwtje zonder die status – dat daarom ook gesloopt mocht worden. Bouwdeel D(emontabel) volgt ook exact de footprint van dat pandje: 11 bij 21,5 meter. Daarboven heeft het vier bouwlagen van ieder zo’n 200 vierkante meter verhuurbaar vloeroppervlak.

Bij Bouwdeel D(emontabel) draaide het om lichtgewicht en flexibel bouwen, modulariteit, droog monteren en het inzetten van circulaire materialen. Alles in dit ontwerp is droog gemonteerd, behalve de begane grondvloer. Die bestaat uit in het werk gestort beton, zegt Jan Houtekamer, directeur van cepezedbouwteam en bouwprojectmanager van Bouwdeel D: “Oorspronkelijk was het plan om de bestaande fundering te hergebruiken. Dat bleek uiteindelijk niet mogelijk; de houten paalfundering was aangetast en moest worden vervangen door nieuwe betonpalen.”

Ruwbouw is afbouw

Boven de begane grond is Bouwdeel D(emontabel) echter volledig droog gemonteerd. Wel is voor kierdichting kit gebruikt. Houtekamer: “Dat is onvermijdelijk. Je hebt altijd wel een stuiknaad, kritisch voor geluidwering. Dan kom je niet onder kitten uit. Maar dat tast hier de demontabiliteit niet aan.”

In Bouwdeel D(emontabel) is het materiaalgebruik tot een minimum beperkt. Volgens Jan Houtekamer komt dat streven naar licht bouwen onder andere duidelijk naar voren in de verdiepingsvloeren. Bouwdeel D(emontabel) kreeg constructieve vloeren (en een dak) van prefab lichtgewicht houten Laminated Veneer Lumber (LVL)-elementen: “Daarin zit echt heel weinig materiaal. We kozen niet voor vloeren van beton, maar van hout. Dat is veel lichter en die gewichtsbesparing werkt door in de hele constructie, in staalskelet en fundering. De houten vloerelementen zijn uitgevoerd met zichtbare houten ribben, zonder plafondafwerking aan de onderkant. Dat reduceert het materiaalgebruik en past in de ontwerpfilosofie van cepezed, waarin ruwbouw afbouw is.”

Transparantie

Mkb bouwbedrijf iFS Building Systems is een van de specialisten die meedachten en -tekenden aan Bouwdeel D(demontabel). Arie Boerefijn van iFS was vanaf 2015 bij het project betrokken: “cepezed verlangde een gebouw dat zich zou inpassen in de omgeving en tegelijk een contrast zocht met de omringende baksteenarchitectuur. Het nu gerealiseerde gebouw doet dat met een transparant aanzicht door de voornamelijk glazen buitengevels en de ranke kolommenstructuur uit staal. De staalconstructie draagt het hele gebouw, zowel de vloeren als gevels zijn er direct aan bevestigd. Lichtinval en warmtelast zijn dankzij een LTA van 50 procent en een ZTA van 25 procent goed geregeld.”

In Bouwdeel D(emontabel) is de staalconstructie tevens glasdrager. De staalconstructie kreeg opgelaste schroefprofielen met daaraan de klemlijsten voor het glas.

Werkpakketten uitbesteden

cepezed werkte bij Bouwdeel D(emontabel) niet met een hoofdaannemer. Het architectenbureau besteedde het werk zelf partieel aan. Houtekamer: “We maakten afzonderlijke werkpakketten met een heldere demarcatie die we onderbrachten bij specialisten. Iedere specialist heeft zijn eigen contract met de opdrachtgever. Een normale hoofdaannemer stelt onderaannemers aan en deelt een project in veel kleinere fragmenten op. Onze werkpakketten zijn complete bouwdelen die belanden bij specialisten die ze geheel in eigen huis en zelfstandig kunnen uitvoeren. Er wordt niet simpelweg aanbesteed op laagste prijs of werk uitgezet naar bekenden. Deze aanpak zorgt voor efficiëntie in alle opzichten: in planning en doorloop, maar ook in materiaalgebruik en financiën. We zetten mensen niet voor bodemprijzen aan het werk, maar streven met het hele bouwteam naar het binnen budget realiseren van een zo goed mogelijk gebouw.”

Extra vooruitdenken

Arie Boerefijn van iFS, specialist in transparante glas- en staalconstructies, beaamt dat de werkwijze van cepezed je als bouwbedrijf de ruimte geeft: “Je denkt vanuit je eigen specialisme en binnen de financiële kaders intensief mee over de eindoplossing van de gezamenlijke bouwopgave. cepezed verlangde een staalconstructie met een hoge precisie, mede omdat het glas van de gevels direct op de gevelkolommen is gemonteerd.”

Dat vroeg extra tijd en vooruitdenken over het soort glasvatting, aldus Boerefijn: “We hebben hier één stap overgeslagen in de gebruikelijke opbouw van een vliesgevel. Het gebouw heeft een hoofdstructuur uit staal met een aangelaste adapter voor de bevestiging van de vliesgevelprofielen. Het glas zit in een vattingsysteem van Raico zonder subdrager van aluminium. Deze oplossing moesten we vanwege het hoge aandeel prefab verder uittekenen dan in andere projecten gebruikelijk.”

Tolerantie: één millimeter

De demontabele staalconstructie van Bouwdeel D(emontabel) is afkomstig van mkb bouwbedrijf Voortman Steel Constructions. Arend Voortman was montageleider: “Een geboute staalconstructie is natuurlijk altijd demontabel. Maar het gaat bij demontabiliteit vooral om het totaalpakket: wat komt er nog allemaal op en aan de staalconstructie? Betonnen vloeren of, zoals hier, houten vloeren met een biobased dekvloer uit egalisatiekorrels en vloerplaten? En hoe zijn de lasverbindingen? Hier hebben we die zo uitgevoerd, dat elk deel van de staalconstructie hergebruikt kan worden.”

Vanwege de demontabiliteit waren de eisen ten aanzien van de rechtheid hoog, aldus Voortman: “In Bouwdeel D(emontabel) is de staalconstructie tevens glasdrager. De staalconstructie kreeg opgelaste schroefprofielen met daaraan de klemlijsten voor het glas. De oplossing voor het glas verlangde van ons werken met een tolerantie van één millimeter – omwille van de esthetiek én vanwege de gekozen vliesprofielen, die geen grote scheefstand toelaten. En we hebben het hier over 100 procent onzichtbare verbindingen. cepezed wilde de boutkoppelingen van de vloerrandliggers uitvoeren zonder uitkragende verbindingsplaten, wat we konden oplossen met ‘hollow bolts’ die als een plug aan het uiteinde uitbollen.”

Voortman is enthousiast over de werkwijze van cepezed: “Werken met werkpakketten; ik teken er zo weer voor. Er is gelijk openheid en onderling vertrouwen, je werkt in een bouwteam, zit met alle partijen aan tafel en iedereen heeft inbreng. Je wordt door deze manier van werken getiggerd om het beste eruit te halen: de prijs is niet het belangrijkste, maar de uitvoering!”

Rank en remontabel bouwpakket

Superlichtgewicht, flexibel indeelbaar, gasloos, modulair en droog gemonteerd. Bouwdeel D(emontabel) is een rank en rationeel bouwpakket met een prefab stalen hoofddraagconstructie en lichtgewicht vloeren en dak uit prefab Laminated Veneer Lumber (LVL)-elementen met geïntegreerde installaties. De ribben van de LVL-elementen liet cepezed in het zicht. De biobased dekvloer bestaat uit egalisatiekorrels in een kartonnen honingraatstructuur met daarop gipsvezelplaten. Ook voor de dekvloer geldt: droog en gemakkelijk verwijderbaar. De pvc afwerkvloer is van deels gerecycled pvc.

Kozijnen heeft Bouwdeel D(emontabel) niet. Het dubbellaags isolatieglas is direct op de staalconstructie gemonteerd, die daarvoor speciale opgelaste schroefprofielen kreeg. Punt van aandacht voor de staalbouwer: de zeer beperkte toleranties. Alleen het trappenhuis van Bouwdeel D(emontabel) heeft een brandwerende scheiding; voor het overige fungeert het gebouw als geheel als één brandcompartiment.

Veel vrijheid voor het mkb bouw

De werkpakketten van cepezed bouwteam bieden de mkb bouwers alle vrijheid en ruimte om hun specialistische kennis in te zetten, vertelt Jan Houtekamer, bouwprojectmanager en directeur van het bedrijf: “Bij een traditioneel bouwproject wordt een ontwerp tot aan het bestek uitgewerkt en dan aanbesteed. Als het vervolgens naar een hoofdaannemer gaat, doen de adviseurs een flinke stap terug en treden alleen nog op als controleurs. Wij blijven zelf aan het stuur en de partijen aan wie we deelpakketten uitbesteden, worden deel van het projectteam. Adviseren aan de opdrachtgever doen we daarbij samen met die uitvoerende partijen. Bij die partijen zit ook nieuwe kennis. Deze werkwijze biedt de mkb bouwers veel vrijheid en waardering. Wij werken ook graag met familiebedrijven die gericht zijn op continuïteit, waar de lijnen kort zijn en de afspraken helder.”

Houtekamer vergelijkt het met de rol die architecten hebben op kleine projecten: “Daar opereert een architect als vertrouwenspartner, zoekt vaak lokale uitvoerders en ondersteunt de opdrachtgever. Wij doen dat met deze werkwijze ook, maar dan bij projecten van een grotere schaal. Onze manier van werken laat ontwerpers en bouwers als één team optrekken.”