Werknemer of zelfstandige?

Gerrald Heijnen is directeur en belastingadviseur bij Alfa Accountants en Adviseurs in Barneveld

Is een arbeidskracht werknemer of zelfstandige? Dit is niet altijd makkelijk te bepalen. Het kabinet wil dit met een nieuw wetsvoorstel vereenvoudigen. Daarnaast start de Belastingdienst de handhaving vanaf 2025 weer op.

Het wetsvoorstel ‘Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden’ (VBAR) beoogt schijnzelfstandigheid te voorkomen en duidelijkheid te geven over de status van een arbeidskracht. Er is sprake van een werknemer als er een gezagsverhouding bestaat tussen werkgever en werknemer. Het wetsvoorstel geeft hiervoor een wettelijk toetsingskader dat bestaat uit de volgende criteria:

1. Is er sprake van een werkinhoudelijke of organisatorische sturing met betrekking tot de arbeidskracht? Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheden tot het geven van instructies, controle en ingrijpen. Ook is van belang of de werkzaamheden worden uitgevoerd binnen het organisatorisch kader van de opdrachtgever. Daarnaast is relevant of er werknemers zijn die soortgelijke werkzaamheden verrichten.
2. Verricht de arbeidskracht de arbeid voor eigen rekening en risico? Denk hierbij aan verantwoordelijkheid voor de hulpmiddelen (gereedschap, bestelbus, et cetera) die gebruikt worden. Regelt de arbeidskracht dit zelf of juist niet? Presenteert de arbeidskracht zich zelfstandig naar buiten of onder de naam van de opdrachtgever? Is sprake van een opdracht van korte duur?

Daarnaast introduceert het wetsvoorstel een rechtsvermoeden van werknemerschap bij een uurtarief van maximaal 33 euro. Dit helpt werkenden aan de basis van de arbeidsmarkt om eenvoudiger een arbeidsovereenkomst te claimen. De nieuwe regels moeten op 1 januari 2026 van kracht worden, al zijn er nog mogelijke aanpassingen.

Vanaf 1 januari 2025 stopt de Belastingdienst het handhavingsmoratorium en zal actief controleren of zzp’ers niet eigenlijk werknemers zijn. Dit kan leiden tot naheffingen en financiële risico’s, vooral als loonheffingen en premies niet correct zijn afgedragen. Ook vanuit het arbeidsrecht kunnen verplichtingen zoals doorbetaling bij ziekte en ontslagbescherming gelden. De Belastingdienst zal in principe niet met terugwerkende kracht over de periode vóór 1 januari 2025 naheffingen opleggen, tenzij er sprake is van kwaadwilligheid.

Voor organisaties die met zzp’ers werken, is het belangrijk om nu al actie te ondernemen en de eigen positie te evalueren. Zo kunnen risico’s op schijnzelfstandigheid worden vermeden en blijft de onderneming toekomstbestendig. Onze Alfa adviseurs staan klaar om hierbij te helpen.