Handelingskader prijsstijgingen en leveringsproblemen

Hoewel de hoeveelheid discussies over prijsstijgingen voorzichtig wat afneemt ten opzichte van de tweede helft van 2022, blijft dit onderwerp nog wel steeds een erg hot item. Bijzonder bruikbaar bij dergelijke discussies is het recente Handelingskader Infra met betrekking tot prijsstijgingen en leveringsproblemen dat in december 2022 is verschenen. Hoewel het een sectorspecifiek handelingskader is, kan het kader naar mijn mening ook prima dienen als handvat voor andere sectoren.

Vertegenwoordigers van opdrachtgevers (waaronder bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam, een hoogheemraadschap, een waterschap, een provincie en een grote gemeentelijke inkooporganisatie) en opdrachtnemers (vertegenwoordigd door diverse brancheorganisaties) hebben in het Handelingskader een zogeheten gespreksagenda op projectniveau geschetst. Die agenda bestaat uit vier onderwerpen: (i) welke contractvorm (ii) prijswijzigingen (iii) leverantieproblematiek en (iv) overige onvoorziene omstandigheden. Aan de hand van het bestaande (juridische) instrumentarium, praktijkvoorbeelden, tips en weetjes worden marktpartijen gewezen op de belangrijkste aspecten bij discussies over prijsstijgingen en leveringsproblemen. Belangrijkste doel van het Handelingskader is partijen handreikingen doen zodat het gesprek over prijsstijgingen en leveringsproblemen constructief gevoerd kan worden.

Aan de orde komen allereerst de voor de hand liggende onderwerpen als samenwerking, openheid en vertrouwen en deugdelijke communicatie. Echt interessant wordt het wanneer er concrete uitgangspunten, voorbeelden en tips worden gegeven. Een kleine greep daaruit:

• indexering, risicoregeling en kostenverhogende omstandigheden worden in beginsel separaat toegepast maar kunnen ook gecombineerd worden;
• als de toepassing van een indexeringsregeling of risicoregeling onvoldoende dekking voor de gestegen kosten biedt, dan kan daarnaast nog een beroep worden gedaan op kostenverhogende omstandigheden;
• als contractueel niet voorzien is in hoe om te gaan met prijsstijgingen, kijk dan of alsnog verrekenen van gestegen prijzen reëel is op basis van bijvoorbeeld reële indexcijfers.
• de oorlog in Oekraïne en de daaruit volgende crisis is in recente rechtspraak aangemerkt als kostenverhogende / onvoorziene omstandigheid die in redelijkheid aanspraak op vergoeding geeft;
• eerdere rechtspraak geeft aan dat bij de invulling van kostenverhogende omstandigheden sprake is van een open norm waarbij gekeken moet worden naar alle omstandigheden van het geval. Het hanteren van vaste vuistregels of percentages zoals opdrachtgevers veelal proberen te doen is dan ook geen deugdelijk uitgangspunt;

Ten aanzien van mogelijke risico’s betreffende (tijdige) leveringen wordt aangesloten bij de eerdere intentieverklaring “samen doorbouwen in onzekere tijden”. Vervolgens worden ook voor leveringsproblemen handige tips en voorbeelden gegeven bijvoorbeeld dat leveringsproblemen door de Oekraïne crisis ook grondslag kunnen bieden voor termijnsverlenging.

Conclusie: het Handelingskader biedt zowel opdrachtnemers als ook opdrachtgevers een goed raamwerk om gesprekken over prijsstijgingen en leveringsproblemen in redelijkheid met elkaar aan te gaan.